Labs: ruimte
om samen te experimenteren

Labs zijn een beproefde methode om ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken op een democratische en inclusieve manier aan te pakken. Dat is hard nodig in een tijd waarin het vertrouwen in de overheid laag is, de zorg uit zijn voegen barst en de personeelstekorten in het onderwijs de pan uit rijzen. Dankzij labs verschuift het eigenaarschap van innovatie en verandering, van het systeem naar de directbetrokkenen en uiteindelijk weer terug. De ervaringen van mensen die het dichtst op het vraagstuk zitten spelen de hoofdrol.


header_img
Sociale innovatie

Samen experimenteren en vernieuwen.

Maker: Vlad Cupşa

Rechten:

Samen experimenteren en vernieuwen.

Een lab is een experimenteerruimte voor maatschappelijke uitdagingen die in eerste instantie ongrijpbaar++Ongrijpbare uitdagingenLabs zijn een beproefde methode om moeilijke maatschappelijke vraagstukken (wicked problems) op een inclusieve manier aan te pakken. Dat is hard nodig in een tijd waarin het vertrouwen in de overheid laag is, de zorg uit zijn voegen barst en de personeelstekorten in het onderwijs de pan uit rijzen. lijken. Het maakt complexe opgaven begrijpelijk en invoelbaar door de perspectieven van burgers, professionals en beleidsmakers bij elkaar te brengen. Zij doen samen onderzoek, analyseren de uitkomsten en ontwikkelen oplossingsrichtingen. Want innovatie is niet langer het exclusieve domein van overheden, wetenschappers en professionals. Het gaat om de leefwereld achter de systeemwereld, om het verhaal achter de cijfers.

KL heeft veel ervaring met het ontwerpen en begeleiden van allerlei soorten labs, zoals social labs, jeugdlabs, beleidslabs en onderwijslabs. We werken met de door ons ontwikkelde Feed Forward-methode++Feed ForwardLees meer over Feed Forward in deze longread over het herontwerpen van beleid en (publieke) diensten door te starten bij de kennis van burgers. (feedback to move forward), waarin we de verhalen van de mensen die het dichtst op een vraagstuk zitten als uitgangspunt voor vernieuwing nemen. De labs vinden plaats in het hart van waar het leven zich afspeelt: buurten, gemeenschappen, scholen.De labs vinden plaats in het hart van waar het leven zich afspeelt: buurten, gemeenschappen, scholen. Ze worden gerund door lokale, multidisciplinaire teams van burgers, professionals, (lokale) overheidsfunctionarissen, beleidsmakers, actieonderzoekers, leraren, studenten, kunstenaars; afhankelijk van het vraagstuk. 

Eigenaarschap en gedragen verandering

De labs zorgen ervoor dat traditioneel aan deskundigen voorbehouden praktijken zoals onderzoek, beleidsvorming en innovatie voor alle soorten mensen opengesteld worden. Het labteam bevindt zich in een voortdurende, collectieve, open kennisuitwisseling, waarbij het eigenaarschap van innovatie en verandering verschuift van het systeem naar de directbetrokkenen en uiteindelijk weer terug. We starten bij de ervaringen van mensen die het dichtst op het vraagstuk zitten en bekijken vervolgens hoe professionele organisaties en beleid hen het beste kunnen ondersteunen.

“Jongeren voelen zich eigenlijk nooit gehoord. Projecten als deze zijn een enorme stimulans voor juist deze jongeren. Je ziet wat het met ze doet.” – Docent over Crimelabs

In al onze labs bleek dat een meer democratische, inclusieve methode voor het produceren en analyseren van kennis helpt om bestaande, niet goed functionerende praktijken, systemen en (machts)structuren te doorbreken. Een meer democratische, inclusieve methode voor het produceren en analyseren van kennis helpt om bestaande, niet goed functionerende praktijken, systemen en (machts)structuren te doorbreken.   Het stelt belangen van directbetrokkenen op de eerste plaats en levert gedragen oplossingen op.

De methode brengt onvermoede verhalen naar boven en ontkracht bestaande mythen. De betrokkenen verbinden zich op een nieuwe manier met het vraagstuk én met elkaar. Daardoor ontstaan al snel nieuwe inzichten, interacties en handelingsperspectieven. Een lab is open en inclusief, gericht op onderzoek en actie. Geen denken zonder doen, en geen doen zonder denken. 

“De oplossingen die naar voren zijn gekomen in het traject waren voor mij niet allemaal nieuw. Maar er is bezieling en draagvlak ontstaan, omdat deze oplossingen in samenwerking met moslims en lokale maatschappelijke partijen zijn ontwikkeld. Nu komt het uit de groep zelf, waardoor er ook vertrouwen en energie is om samen aan de slag te gaan met de uitvoering. Dat is voor mij de waarde geweest van deze aanpak.” – Carla van Dijk, directeur-bestuurder Vizier (ADV Oost-Nederland) over de Proeftuin Moslimdiscriminatie Melden.

Omdat wij geloven dat kennis pas echtDe methode brengt onvermoede verhalen naar boven en ontkracht bestaande mythen. waardevol wordt als je die open deelt, hebben we onze inzichten over social labs gebundeld in de publicatie ‘Lab practice – Creating spaces for social change’. Zo kunnen anderen onze kennis en ervaringen gebruiken om op hun eigen manier vooruitgang te boeken in maatschappelijke uitdagingen. Samen kunnen we ons begrip van sociale, duurzame innovatie vergroten. 

Lees hieronder wat een aantal vooraanstaande experts op het gebied van sociale innovatie over ons werk vertellenHet stelt belangen van directbetrokkenen op de eerste plaats en levert gedragen oplossingen op.:

“Kennisland has again created a rich and practical account of everyday innovation in and around the public sector – guided by the sometimes messy realities of everyday life rather than abstract theory, and grounded in the refreshing assumption that citizens themselves are best qualified to interpret and transform their own lives.”
Geoff Mulgan, former CEO of NESTA

“Kennisland goes beyond the hype of social innovation labs to demonstrate how this relatively new way of policy making can be inclusive, participatory and improve citizens’ daily realities. By putting citizens at the center, the results of labs are often surprising, illuminatory and unexpected, underscoring the relevance of policymakers getting out of their offices and onto the streets to understand what it is that citizens need and want.”
Marco Daglio, head of OPSI, OECD Observatory of Public Sector Innovation

“Labs run the risk of being frivolous adventures of short-term engagement, focused more on satisfying the lab workers’ curiosity than on contributing to lasting impact for citizens. Kennisland, having been a social innovation lab avant-la-lettre, and still at the forefront of debate and development in this realm, has identified important principles for design and management of a lab. These principles are rooted as much in design thinking, as in democratic theory. Jorrit de Jong, director of the Bloomberg Center for Cities at Harvard University

Voorbeelden van onze labs:

lab case
Crimelabs
Crimelabs

Tachtig mbo-studenten bedenken met behulp van design thinking oplossingen voor het voorkomen van daderschap en slachtofferschap van criminaliteit. Ze voeren onderzoek uit, delen hun eigen ervaringen en ideeën, identificeren verschillende spelers en perspectieven in hun omgeving en bedenken vernieuwende oplossingen. Met die oplossingen kunnen beleidsmakers, maatschappelijke organisaties en jongeren zelf aan de slag. Lees meer

lab case
Proeftuin Moslimdiscriminatie Melden
Proeftuin Moslimdiscriminatie Melden

Discriminatie is een hardnekkig probleem dat pas aangepakt kan worden wanneer we weten waar en hoe het gebeurt. We organiseerden proeftuinen in Zeeland en Oost-Nederland om samen met betrokkenen te onderzoeken hoe het komt dat moslimdiscriminatie nauwelijks wordt gemeld. Daarnaast ontwierpen we samen met betrokkenen oplossingen die de meldingsbereidheid bij moslimdiscriminatie vergroten.

Lees meer

Publicatie
Labcraft: how do innovation labs cultivate change?

Onderwijs en jeugd, Sociale innovatie

lab case
Lelystad Onderwijslab
Lelystad Onderwijslab

In 2040 moet Lelystad de hoofdstad zijn van de nieuwe natuur: een zelfstandige, sociaal veerkrachtige, duurzame, aantrekkelijke en economisch sterke stad met 100.000 inwoners in de jongste provincie van ons land. Daar hoort een vernieuwend en onderscheidend onderwijsaanbod bij. Wij brengen samen met de gemeente en schoolbesturen in kaart waar de kansen liggen binnen nieuwe én bestaande structuren en onderzoeken welke behoeftes er zijn voor onderwijsontwikkeling. Lees meer

lab case
Lab2030
Lab2030

Hoe bouw je als zorgorganisatie een relatie met buurtbewoners op? Hoe kunnen bewoners met een beperking van betekenis zijn voor de wijk en andersom? In Lab 2030 experimenteren zorgmedewerkers en bewoners met ideeën die de verbinding tussen buurt en zorgorganisatie verbeteren. Lees meer

lab case
Plaatsmakers
Plaatsmakers

In dit social lab over goed samenleven rondom het Corfuplantsoen in Amsterdam Nieuw-West bekijken we samen met bewoners, gemeente en organisaties in de wijk hoe plekken als deze gebruikt kunnen worden door iedereen. Als uitgangspunt nemen we het idee dat het meebeslissen over je eigen wijk en een verantwoordelijkheidsgevoel over moeilijkheden in jouw buurt leiden tot samenwerking rondom een plek waar prettig kan worden geleefd. 

Lees meer

Publicaties over labs:

Publicatie
Lab Practice: creating spaces for social change

Overheid in transitie, Sociale innovatie

lab case
Yuverta Labs
Yuverta Labs

Yuverta, één van de grootste Nederlandse organisaties voor beroepsonderwijs, wil beroepsonderwijs bieden dat aansluit bij actuele maatschappelijke en ecologische vraagstukken. Onder onze begeleiding onderzoeken en experimenteren leerlingen, studenten en leraren zelf vernieuwing van hun onderwijs.

Lees meer

lab case
Beter oud in Amsteldorp
Beter oud in Amsteldorp

In Amsteldorp en de daarnaast gelegen Wetbuurt werken ambtenaren van de gemeente Amsterdam en Kennisland gedurende een half jaar aan nieuwe verbindingen en oplossingsrichtingen voor én tussen bewoners, professionals en de gemeente op het gebied van beter oud worden. 

Lees meer

Lab Case
MBO BurgerschapLab
MBO BurgerschapLab

Scholen vinden burgerschapsontwikkeling belangrijk, toch sluit het onderwijs nog te weinig aan bij de ervaring en leefwereld van studenten. Zo ook in het mbo. In dit lab ontwerpen meer dan honderd studenten en docenten zelf het burgerschapsonderwijs. 

 

Lees meer

Publicatie
Lab Matters: Challenging the practice of social innovation laboratories

Overheid in transitie, Sociale innovatie

Deze tekst heeft een Creative Commons Naamsvermelding-licentie (CC BY) en is gekopieerd van de Kennisland-website. Ga voor de volledige versie met afbeeldingen, streamers en noten naar https://www.kl.nl/cases/labs-ruimte-om-samen-te-experimenteren/

This text has a Creative Commons Attribution License (CC BY) and has been copied from the Kennisland website. For a full version with images, streamers and notes go to https://www.kl.nl/cases/labs-ruimte-om-samen-te-experimenteren/