Wikimedia en de erfgoedsector in 2011
De afgelopen tijd werk ik veel met de Wikimedia-gemeenschap van Nederland samen. Voor Beelden voor de Toekomst doet Kennisland een effectmeting van het project “Nationaal Archief joins Wikipedia”. Beelden voor de Toekomst organiseert volgende week in samenwerking met Wikimedia Nederland en het Amsterdams Historisch Museum enkele interessante activiteiten. Ik organiseer bijvoorbeeld een Hackathon waar Wikimedia-ontwikkelaars samen aan de slag gaan om interessante nieuwe tools te schrijven. Tools die nodig zijn voor Wikipedia, maar ook voor de erfgoedsector.
De doelstellingen van erfgoedinstellingen en Wikipedia overlappen elkaar. Erfgoedinstellingen zijn een autoriteit op het gebied van cultureel erfgoed. Zij zijn van groot belang voor het bewaken van het erfgoed, maar ook voor het beschikbaar stellen van materiaal.
Wikipedia probeert objectief informatie te verstrekken over allerlei onderwerpen. Ook bieden zij toegang tot veel cultureel materiaal. Naast het crowdsourcen van artikelen op Wikipedia zie je tegenwoordig ook dat veel initiatieven van Wikipedia-vrijwilligers zich richten op het beschikbaar stellen van media. Zo heeft Creative Commons in 2009 met Wikimedia Nederland en de Museumnacht samengewerkt aan een Nederlandse editie van Wiki loves Art. Wiki loves monuments was in 2010 een succesvol vervolg hierop. Door deze initiatieven krijgen bezoekers van Wikipedia een rijkere ervaring, wanneer zij zoeken in ons cultureel erfgoed. Ook krijgt de toegevoegde media context wanneer zij gebruikt worden in artikelen.
Tussen erfgoedinstellingen en Wikimedia Nederland bestaan al veel samenwerkingsverbanden. Er zijn prachtige donaties aan Wikipedia van bijvoorbeeld het Tropenmuseum, het Nationaal Archief en Beelden voor de Toekomst via het open video platform openbeelden.nl. video’s van Openbeelden beslaan al zo’n 12% van alle video’s die Wikimedia beschikbaar maakt. Erfgoedinstellingen zijn geïnteresseerd in het effect dat toevoegingen aan Wikimedia hebben voor de eigen bezoekersaantallen. Ook willen ze weten of de editors aanpassingen maken in de beschrijvingen van hun collecties. Voor een goede samenwerking is het inzichtelijk maken hiervan cruciaal.
Ik zie de donatie van de Deutsche Fotothek als een van de meest gestructureerde. Met meer dan 60.000 afbeeldingen heeft deze veel bijgedragen aan het verrijken van de Wikipedia-ervaring. De Duitse Wikimedia-vereniging heeft samen met de Deutsche Fotothek ook een systeem opgezet waardoor het mogelijk is commentaar te leveren op de beschrijving van deze foto’s. Hierdoor kunnen fouten gedetecteerd worden in gedoneerde afbeeldingen. Wel zien we dat maar 3.4% van die afbeeldingen gebruikt is in Wikipedia-artikelen.
De samenwerking tussen het Nationaal archief, Spaarnestad Photo en Wikimedia Nederland is kleiner maar heeft een relatief grotere impact. Van de 1.200 foto’s is al 51% gebruikt in Wikipedia-artikelen. In absolute getallen is dat nog steeds de helft van de aantallen van de Deutsche Fotothek-collectie. Over het gebruik van deze collecties op Wikimedia zal Kennisland voor Beelden voor de Toekomst eind februari een rapport uitbrengen.
Door de ervaringen die ik heb opgedaan in deze projecten, voorspel ik dat 2011 een spannend jaar zal zijn voor de samenwerking tussen Wikimedia en de erfgoedsector. De uitdagingen zullen vooral liggen in het gestructureerd inzichtelijk maken van feedback/wijzigingen van metadata en statistieken over het gebruik van collecties op Wikimedia. Goede statistieken geven bestaansrecht aan deze samenwerkingen. Ook geeft Wikipedia aan erfgoedinstellingen een extra paar ogen die langs de beschrijvingen van de foto’s gaan. Dit verhoogt de accuraatheid van de collectie en daarmee dus ook de waarde. We zullen de ontwikkelingen goed in de gaten houden en een helpende hand uitsteken waar het kan en nodig is.
