COMMUNIA Network

COMMUNIA is een door de Europese Unie gefinancierd thematisch netwerk over het publiek domein. COMMUNIA heeft zich tot doe gesteld om het Europese referentiepunt voor de theoretische analyse van en strategische beleidsdiscussies over de (toekomst van) het publieke domein in het digitale tijdperk te worden.

COMMUNIA was een door de Europese Unie gefinancierd thematisch netwerk over het publieke domein. COMMUNIA had als doel om het Europese referentiepunt voor de theoretische analyse van en strategische beleidsdiscussies over de (toekomst van) het publieke domein in het digitale tijdperk te worden.

Hiernaast onderzoeken de leden van COMMUNIA gezamenlijk alternatieve vormen van licenties voor creatief materiaal (zoals Creative Commons), open toegang tot wetenschappelijke publicaties en onderzoeksresultaten (Open Access) en de omgang met auteursrechtelijk beschermde werken waarvan de auteurs zijn onbekend zijn (de zogenaamde verweesde werken).

COMMUNIA wordt door de Europese Commissie in het Kader van het eContentplus framework gefinancierd en heeft meer dan 50 leden. Naast Kennisland maken ook Waag Society, het Instituut voor Informatierecht en het Instituut voor Beeld en Geluid deel van het COMMUNIA netwerk uit. COMMUNIA wordt gecoördineerd door het Nexa Research Center for Internet and Society in Turijn. In het kader van COMMUNIA project vinden in totaal 9 Internationale workshops en drie Internationale conferenties plaats. Hiernaast zijn er 6 thematische werkgroepen.

Werkgroepen

Kennisland maakt deel uit van de werkgroepen 3 (‘Bibliotheken, Musea en Archieven’) en 6 (‘Mapping the Public Domain’). Paul Keller is een van de auteurs van het door werkgroep 6 opgestelde in en in januari 2010 gepubliceerde Public Domain manifest van COMMUNIA. Hiernaast werkt Kennisland in het kader van werkgroep 6 aan het ontwikkelen van een aantal Public Domain Calculators.

COMMUNIA workshop ‘Marking the Public Domain’

In oktober 2008 organiseerde Kennisland in het Pakhuis de Zwijger te Amsterdam een tweedaagse COMMUNIA workshop met als onderwerp het markeren van Public Domain werken. De workshop ging van start met een levendige openingsdiscussie tussen James Boyle (Professor of Law, mede-oprichter van the Center for the Study of the Public Domain) en Bernd Hugenholz (Directeur IViR, Hoogleraar Informatierecht, UvA) over het thema Public Domain. Tijdens deze discussie werden geschiedenis van het auteursrecht en de verschillende standpunten omtrent het begrip publiek domein besproken.

Recente ontwikkelingen kwamen aan bod in de presentatie van Mike Linksvayer en Diane Peters, beide van Creative Commons. Zij presenteerden de technische infrastructuur en juridische tools van het in opbouw zijnde “cc0” of “CC Zero”. In de sessie “cc0: relinquishing rights in Europe” hielden Jennifer Jenkins (Directeur Center for the Study of the Public Domain) en Mirelle van Eechoud (Senior onderzoeker IVIR) presentaties over het publieke domein en overheidsinformatie.

Het Rijksmuseum digitaal

Actueel binnen het publieke domein is het digitaliseren van cultureel erfgoed. De museumsector is zeer actief met het digitaliseren van collecties. Peter Gorgels, web director van het Rijksmuseum gaf toelichting op de digitale activiteiten van het museum. Hij liet zien op welke manier het content management systeem van het museum gekoppeld is aan de website. Bezoekers kunnen de collectie van het museum doorzoeken en bekijken. Daarnaast lichtte hij enkele nieuwe digitale initiatieven van het museum toe zoals de tentoonstelling ‘Accessorize’. Deze werd op 18 oktober bekroond met een Dutch Design Award. In deze virtuele tentoonstelling zijn 250 stukken uit de collectie modeaccessoires van het museum te zien. Bezoekers kunnen onder andere lezen over de geschiedenis van gevleugelde hoeden en het waaierspel met hun geliefden spelen.

Google Books vs. Europeana

Antoine Aubert van Google gaf uitleg over Google Books, dat wereldwijd voorop loopt met het digitaliseren van boeken. Dit leidde tot kritische vragen uit het publiek over onder andere de strenge restricties waaronder deelnemers aan Google Books hun materiaal mogen gebruiken. Europeana, de Europese Digitale Bibliotheek, is opgericht als tegenreactie op het Google Books-initiatief. Zij streven er naar hun content zo open mogelijk beschikbaar te stellen voor gebruik en verspreiding. Harry Verwayen (Kennisland/Europeana) presenteerde het businessmodel van Europeana.

Tussen 2007 en 2011 werd COMMUNIA door de Europese Commissie in het kader van het eContentplus Framework gefinancierd en had meer dan 50 leden. Naast Kennisland maakten ook Waag Society, het Instituut voor Informatierecht en het Instituut voor Beeld en Geluid deel uit van het COMMUNIA-netwerk. COMMUNIA werd gecoördineerd door het Nexa Research Center for Internet and Society in Turijn.

COMMUNIA workshop ‘Marking the Public Domain’

Kennisland heeft in de projectperiode een belangrijke bijdrage geleverd aan de activiteiten van COMMUNIA. In oktober 2008 organiseerde Kennisland in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam een tweedaagse COMMUNIA-workshop met als onderwerp het markeren van Public Domain-werken. Deze workshop was onder meer het startpunt voor de ontwikkeling van de Public Domain tools van Creative Commons: De CC0-verklaring voor het afstand doen van auteursrechten (in gebruik door rijksoverheid.nl, data.overheid.nl en europeana.eu) en het Public Domain Mark (in gebruik door europeana.eu en commons.wikimedia.org). Kennisland en COMMUNIA stonden zo aan de wieg van belangrijke onderdelen van de infrastructuur van de open data- en open content-beweging.

Public Domain Manifesto

Een van de meest belangrijke uitkomsten van COMMUNIA is het in 2009 gepubliceerde Public Domain Manifesto. Paul Keller en Lucie Guibault (IVIR) zijn de hoofdauteurs van dit Manifest dat inmiddels door duizenden individuen en instellingen getekend is. In het manifesto worden de contouren van het publieke domein in het digitale tijdperk beschreven en worden een aantal principes en aanbevelingen geformuleerd om de afbreuk van het publieke domein tegen te gaan. Het Public Domain Manifesto heeft veel aandacht gekregen en belangrijke onderdelen van het manifesto zijn door Europeana in haar Public Domain Charter overgenomen.

COMMUNIA Policy Recommendations

Onder de eindresultaten van COMMUNIA zijn 14 COMMUNIA policy recommendations. Het opstellen van deze recommendations is door Kennisland in samenwerking met het NEXA Center gecoördineerd. De policy recommendations geven concrete aanbevelingen voor (Europese) beleidsmakers om het publieke domein te versterken en te beschermen. Naar aanleiding van de eerste Digital Agenda Assembly van de Europese Commissie zijn in juni 2011 14 ansichtkaarten met de policy recommendations geproduceerd en onder de deelnemers van de Assembly verspreid. Een set van de postkaarten is tijdens de opening van de Digitale Agenda aan Eurocommissaris Neelie Kroes overhandigd.

Download de hele set hier

COMMUNIA Association

Na afloop van het door de EU gefinancierde thematische netwerk worden de activiteiten van COMMUNIA voortgezet. Daartoe is door een aantal kernleden van het netwerk de COMMUNIA association opgezet. De COMMUNIA association is in brussel gevestigd en blijft zich voor het digitale publieke domein inzetten door evenementen te organiseren, te lobbyen en informatie uit te wisselen. Kennisland is een van de oprichters van de COMMUNIA association en beheert onder meer de website.

• Betrokken KL'ers
• Paul Keller pk@kl.nl
• Martijn Arnoldus ma@kl.nl
• Maarten Zeinstra mz@kl.nl