SINN Meetup 12: De aanpak van schulden moet anders

De aanpak van schulden moet anders! Ruim twee miljoen huishoudens hebben een betalingsachterstand. Voor hen geldt lang niet altijd: ‘eigen schuld, dikke bult’. Kan het anders? Jazeker, zo blijkt tijdens deze Meetup.


14 januari 2015

De aanpak van schulden moet anders! Dat is de insteek van de SINN (Sociale Innovatie Netwerk) Meetup #12 op 10 november 2014. Ruim twee miljoen huishoudens hebben een betalingsachterstand. Voor hen geldt lang niet altijd: ‘eigen schuld, dikke bult’. Kan het anders? Jazeker, zo blijkt tijdens deze Meetup.

De Meetup van 10 november 2014 start met een tweegesprek tussen gespreksleider Marcel Ham en Lilian Linders, lector Beroepsinnovatie Social Work bij Fontys Hogeschool en redacteur van het boek ‘Verlossing van Schuld en Boete’. Lilian Linders: ‘Niet de schuldhulpverlening zelf, maar het systeem klopt niet. Een schuldhulpverleningstraject met alles erop en eraan kost tussen de 10.000 en 70.000 euro. Dat staat vaak niet in verhouding tot de omvang van de schuld zelf. Soms zou je schulden moeten kunnen kwijtschelden. Waarom redden we banken die in de problemen komen wel? Hoe zwaar en hoe lang moet je boeten?’ Marcel Ham: ‘En de eigen verantwoordelijkheid van mensen dan?’ Lilian Linders reageert: ‘Het is een gedeelde verantwoordelijkheid. Kijk maar eens hoe makkelijk je een lening krijgt.’

Teveel papieren

‘Het kan en het moet anders’, beaamt Marc Räkers, een van de oprichters van Stichting Eropaf!, een stichting die een radicale herinrichting van het sociaal werk bepleit. ‘Het begint vaak met een kleine schuld. Maar juist in het begin steunen we mensen niet. We wachten tot het uit de hand loopt. Schuldhulpverleners zijn maximaal tien procent van hun tijd bezig met mensen. De rest van hun tijd gaat op aan procedures en papieren“Niet de schuldhulpverlening zelf maar het systeem klopt niet”. Hier moeten we mee stoppen!’ De schuldhulpverleners in de zaal bevestigen het beeld. Ze zouden ook willen dat deze verhouding verandert maar zien daar binnen het huidige systeem weinig mogelijkheden voor.

Slimme oplossingen

Samen met de sprekers en de zaal wordt het gesprek verlegd naar oplossingsrichtingen voor de taaie schuldenproblematiek. Daar komt een aantal ideeën en initiatieven uit naar voren. Marc Räkers: ‘Een simpele verbetering zou zijn als je bij een huurwoning niet gelijk één of twee maanden huur vooruit moet betalen. Dan begin je meteen met een schuld als je ergens gaat wonen.’ Agnes, ervaringsdeskundige:“Schuldhulpverleners zijn veel meer bezig met procedures en papieren dan met mensen” ‘Laat mensen iets doen aan hun eigen huurschuld, laat ze een tegenprestatie leveren voor degene bij wie ze een schuld hebben. Afhankelijk van hun talent kunnen ze schoonmaken of schilderen en op die manier een deel van hun schuld aflossen.’

Goede gierenfonds

Een ander onorthodox initiatief is het ‘goede gierenfonds’. Eén van de initiatiefnemers: ‘We kopen schulden op volgens de regels van de schuldsanering. Tegelijk worden afspraken gemaakt met de schuldenaar over de aflossing en het voorkomen van nieuwe financiële problemen. Bovendien sluit het fonds prestatiecontracten af met partijen die er belang bij hebben dat de problemen niet escaleren. Corporaties en gemeenten worden gevraagd om een financiële bijdrage te leveren aan het fonds om huisuitzettingen en onder toezichtstelling te voorkomen.’

Decentralisatie van schuldhulpverlening

Robert van Gerwen, projectleider bij de gemeente Amsterdam, presenteert de eerste resultaten van de pilot Warme Frontoffice. Met deze pilot wil de gemeente samenwerking tussen schuldeisers van de landelijke overheid en het gemeentelijke schuldhulpverleningstraject bevorderen. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat er bij alle huisuitzettingen vanwege schuldenproblematiek ook sprake was van preferente vorderingen door Rijksoverheidsinstanties. Schuldeisende overheden werken niet samen en weten niet van elkaar wat ze invorderen op cliënten. Ook heeft niemand een compleet beeld van het inkomen van mensen dat door toeslagen, beslagen en (incidentele) inkomsten sterk fluctueert in gezinnen waar dat juist erg stabiel zou moeten zijn.’ In een pilot gaan gemeenten en instellingen samenwerken om sneller te saneren en/of effectief invorderen, liefst decentraal omdat de gemeente het persoonlijk contact heeft met cliënten.

Meer achtergrondinformatie? Lees het artikel van Yvonne van Osch over deze meetup. Lees ook meer informatie over de Warme Frontoffice.

Draag jij ook bij aan maatschappelijke vernieuwing of wil je jouw ideeën voor of ervaring met een (andere) aanpak van schuldenproblematiek delen? SINN is een netwerk van mensen en organisaties die maatschappelijke uitdagingen op nieuwe manieren willen aanpakken. Wij geloven dat we de samenleving anders kunnen en moeten vormgeven: beter, socialer en met meer ruimte voor de potentie van mensen. Daarom experimenteren we met andere methodes en ontwikkelen we nieuwe concepten en initiatieven.

Meer informatie: Christine Kuiper, 030-789 2103 of c.kuiper@movisie.nl.

Deze tekst heeft een Creative Commons Naamsvermelding-licentie (CC BY) en is gekopieerd van de Kennisland-website. Ga voor de volledige versie met afbeeldingen, streamers en noten naar https://www.kl.nl/nieuws/sinn-meetup-12-de-aanpak-van-schulden-moet-anders/

This text has a Creative Commons Attribution License (CC BY) and has been copied from the Kennisland website. For a full version with images, streamers and notes go to https://www.kl.nl/nieuws/sinn-meetup-12-de-aanpak-van-schulden-moet-anders/