KL ondersteunt de overheid in transitie

Kennisland zet zich in voor sociale gelijkwaardigheid in de samenleving en voor een overheid die er is voor iedereen. Er is een steeds grotere roep om een meer inclusieve, duurzame, en democratische samenleving, waarbij niet economische groei maar vooral gedeelde welvaart centraal staat. Een samenleving waarin verschillen gevierd worden, omdat juist het samenbrengen van een diversiteit aan perspectieven van grote waarde is. We dragen bij aan de grote transities van deze tijd én het herstellen van het vertrouwen en begrip tussen de overheid (systeemwereld) en burgers (leefwereld).

KL ondersteunt de <span>overheid in transitie</span>
Regenboog

Regenboogfietspad in Utrecht met fietsers

Maker: Jurjen Drenth

Rechten:

Original

Download

Nederland is in transitie++TransitieOnder transitie verstaan wij een structurele verandering van de maatschappij, die het gevolg is van op elkaar ingrijpende ecologische, sociaal-culturele, economische en technologische ontwikkelingen.. Er liggen grote uitdagingen op het gebied van zorg, onderwijs, arbeidsmarkt, wonen, openbare ruimte en, niet in de laatste plaats, het klimaat. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden moeten overheden zich op nationaal, regionaal en lokaal niveau ontwikkelen van een centraal aangestuurde, op efficiëntie gerichte en handhavende overheid naar een overheid die meer uitgaat van vertrouwen++VertrouwenOnder andere de toeslagenaffaire, de aanpak van de coronacrisis en de gaswinning in Groningen hebben laten zien dat de overheid de menselijke maat gemakkelijk uit het oog verliest. De invloed van digitalisering, efficiency-denken en het neoliberalisme hebben de afgelopen jaren hun stempel gedrukt op overheidsbeleid en -uitvoering. Onder andere de Raad van State geeft in het jaarverslag van 2020 aan dat de vertrouwensrelatie tussen burgers en overheid onderhoud verdient. , de menselijke maat, co-creatie, bottom-up initiatief en samenwerking. We ondersteunen overheden bij de volgende opgaven: 

Democratisering en inclusie

Overheden doen hun best om inwoners te betrekken++Betrekken burgersEr zijn veel goede voorbeelden van succesvolle burgerparticipatie. Waarom sommige burgerinitiatieven mislukken is nog weinig onderzocht, volgens Marlies Meijer (Universiteit Utrecht). bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, maar slagen er onvoldoende in om met co-creatie, gedeeld eigenaarschap en zeggenschap++ZeggenschapDe gemeente Amsterdam experimenteert met instrumenten die de zeggenschap van Amsterdammers vergroten, zoals buurtbudgetten. Kennisland heeft onderzocht wat ervoor nodig is om deze bottom up samenwerking tussen bewoners en gemeente tot een succes te maken. tot betere oplossingen en duurzamere uitkomsten te komen. Het gebruikelijke instrumentarium van enquêtes en inspraakavonden is achterhaald en blijkt niet makkelijk te vervangen. Daarnaast zijnWe starten met de verhalen en ervaringskennis van de mensen die het dichtst bij het vraagstuk betrokken zijn. het vaak de usual suspects die hun stem laten horen. Het van belang dat iedereen wordt gehoord, met name mensen die de overheid moeilijk weet te bereiken. 

Kennisland benadert complexe maatschappelijke vraagstukken vanuit de leefwereld van mensen. We starten met de verhalen en ervaringskennis van de mensen die het dichtst bij het vraagstuk betrokken zijn. Op basis van deze inzichten onderzoeken we knelpunten in de systeemwereld van (overheids)organisaties en komen we samen tot breed gedragen oplossingen.

Zo vergrootten we met de challenge Amsterdammers, Maak je Stad! de zeggenschap en het eigenaarschap van bewoners over hun leefomgeving. We onderzochten hoe een gelijkwaardige samenwerking tussen bewoners en ambtenaren tot stand kan komen. In de Proeftuin Moslimdiscriminatie melden gingen we samen met gemeenten, moslimorganisaties, het Rijk en burgers op zoek naar oplossingen om moslimdiscriminatie tegen te gaan. Dit leidde door de samenwerking tussen de overheid en betrokken burgers tot effectieve, gedragen oplossingen. 

Een eerlijke en inclusieve energietransitie

Een van de grootste uitdagingen van deze tijd is de overstap naar een duurzame energievoorziening. Kennisland pleit voor meer aandacht voor de sociale factor in de energietransitie. De overheid en het bedrijfsleven hebben een leidende rol, maar kunnen het echt niet zonder al die andere betrokken partijen: woningcorporaties, uitvoeringsorganisaties, bewoners, energiecoöperaties en het mkb. 

Wij helpen overheidsorganisaties de energietransitie zo vorm te geven dat iedereen kan meedoen en meeprofiteren, niet alleen de happy few. Met strategieën die mensen aanspreken op hun creativiteit en motivatie om tot nieuwe oplossingen te komen en die uitgaan van co-creatie en samenwerking tussen alle lagen van de samenleving. Kortom, strategieën die uitgaan van sociale innovatie++Sociale innovatieLees hier meer over in onze case ‘Sociale innovatie nodig in de energietransitie’..

Met het project Nieuw narratief voor de energietransitie zetten we design thinking in om tot een nieuw verhaal voor de energietransitie te komen dat vooral over kansen gaat. We ondersteunden vijf gemeenten bij de overgang naar aardgasvrije wijken en onderzochten de ervaringen van bewoners met het aardgasvrij maken van hun woning. Met het project Samen vooruit met energie lieten we partijen uit het fysieke en het sociale domein uit de gemeente Stichtse Vecht voor het eerst met elkaar samenwerken om energiearmoede aan te pakken. 

Vernieuwen van publieke dienstverlening

Het vertrouwen van burgers in de overheid staat onder druk. Dat vraagt om betere publieke dienstverlening, vooral voor mensen die de overheid het hardst nodig hebben. Een van de belangrijkste randvoorwaarden om het vertrouwen te herstellen is het betrekken van de burgers en uitvoerende professionals bij de totstandkoming en evaluatie van beleid.

Kennisland ondersteunt overheidsorganisaties om samen met alle betrokkenen (cliënten, bewoners, gezinnen, professionals, mantelzorgers, beleidsmakers, bestuurders) nieuwe werkwijzen, samenwerkingen en beleid te ontwikkelen én te testen om zo de ondersteuning van mensen structureel te verbeteren.

Kennisland maakt daarbij gebruik van jarenlange ervaring in het ondersteunen van overheden bij het versterken van de uitvoerbaarheid van beleid. Het begon in 2006 met de Kafkabrigade++KafkabrigadeBurgers die vastlopen in onnodige bureaucratie – we kennen er helaas te veel voorbeelden van en het zijn geen incidenten. De Kafkabrigade begon in 2006 als project van Kennisland, en werd in 2010 een zelfstandige bv. waarmee we overbodige bureaucratie te lijf gingen. Later zette Kennisland een netwerk van vernieuwers binnen het Rijk, de provincies en gemeenten++SlimmernetwerkIn Slimmernetwerk konden vernieuwende ambtenaren samen werken aan het oplossen van actuele vraagstukken uit de praktijk. Professionals werkzaam in de publieke sector die zelf op zoek gaan naar hoe het slimmer en beter kan. In samenwerking met TNO en de Kafkabrigade. op om slimmer werken binnen de overheid te bevorderen. Vanaf 2015We ondersteunen overheidsorganisaties om samen met alle betrokkenen nieuwe werkwijzen, samenwerkingen en beleid te ontwikkelen én te testen om zo de ondersteuning van mensen structureel te verbeteren. hebben we in gemeenten door het hele land social labs++Social labsExperimenteerruimtes voor maatschappelijke uitdagingen die in eerste instantie ongrijpbaar lijken. Het lab maakt complexe opgaven begrijpelijk door de perspectieven van burgers, professionals en beleidsmakers bij elkaar te brengen en betrekt deze groepen in het doen van onderzoek, analyse en de ontwikkeling van oplossend vermogen, volgens de Feed Forward-methode. georganiseerd waarin we met uiteenlopende groepen (jongeren, ouderen, welzijnswerkers, professionals, politie, lokale ondernemers) werken aan vraagstukken als jeugdwerkloosheid, veiligheid, sociale cohesie, eenzaamheid en zorg in de wijk. De laatste jaren richt Kennisland zich vooral op het opzetten en begeleiden van lerende communities van ambtenaren en bewoners die met de inzet van design thinking en actieonderzoek verbeteringen ontwerpen voor publieke diensten++Publieke dienstenZo begeleiden we binnen het het programma Schouders Eronder! gemeenten richting een effectievere schuldhulpverlening. Het perspectief van mensen met schulden staat daarbij centraal..

Hoe helpt Kennisland overheden vernieuwen

De komende jaren wil Kennisland bijdragen aan deze urgente maatschappelijke transities en overheden op alle niveaus ondersteunen bij de veranderingen die daarvoor binnen het systeem nodig zijn. Dit doen we door:

  • lerende netwerken van bewoners, professionals, beleidsmakers en bestuurders op te zetten en te begeleiden rondom urgente vraagstukken om met en van elkaar te leren;
  • experimenteerruimtes voor maatschappelijke vernieuwing op te zetten en te begeleiden;
  • nieuwe vormen van (actie)onderzoek, challenges, en pioniersprogramma’s in te zetten om de kennis uit de samenleving te mobiliseren en co-creatie mogelijk te maken voor professionals in de publieke sector en burgers. 

We denken graag mee over hoe we jouw organisatie kunnen helpen bij een transitievraagstuk.

Wil je meer weten? Neem dan contact op met Dave van Loon via dl@kl.nl of 020-5756720.

Deze tekst heeft een Creative Commons Naamsvermelding-licentie (CC BY) en is gekopieerd van de Kennisland-website. Ga voor de volledige versie met afbeeldingen, streamers en noten naar https://www.kl.nl/publicaties/22-lessen-over-samen-vernieuwen/

This text has a Creative Commons Attribution License (CC BY) and has been copied from the Kennisland website. For a full version with images, streamers and notes go to https://www.kl.nl/publicaties/22-lessen-over-samen-vernieuwen/