Het Publieke Domain – een manifest
Kennisland is een van de eerste ondertekenaars van het vandaag door het Communia netwerk gepresenteerde Manifest voor het publieke domein. Met dit manifest willen de ondertekenaars (naast Kennisland zijn dat een aantal gezaghebbende onderzoeksinstellingen, wetenschappers, activisten en onderzoekers) op het belang van een functionerend publiek domein in het digitale tijdperk wijzen.
Het publieke domein, zoals gedefinieerd in het manifest, is het geheel van ons cultureel en intellectueel erfgoed waarop geen auteursrecht meer rust en dat daarom door iedereen zonder auteursrechtelijke restricties gebruikt mag worden. De publiek domein status van de overgrote meerderheid van de werken uit ons verleden zorgt ervoor dat iedereen van de inspanningen van eerdere generaties kan profiteren. Het publiek domein vormt zo een vrij toegankelijke bron van kennis die bij kan dragen aan innovatie en economische vooruitgang.
Door de technologische ontwikkelingen in de afgelopen decennia zijn werken in het publieke domein voor steeds meer mensen direct toegankelijk geworden. Via online platforms als de Wikimedia Commons of het commons project van Flickr zijn digitale reproducties van werken in het publieke domein in steeds grotere aantallen voor iedereen beschikbaar.
Tegelijkertijd proberen sommige instellingen, die werken in het publieke domein beheren, om zelf de controle over digitale reproducties van werken te houden waarvan het auteursrecht afgelopen is. Zij doen dit door digitale reproducties niet publiekelijk beschikbaar te stellen of door zelf auteursrecht in de reproducties te claimen. Hiermee belemmeren zijn toegang tot ons cultureel en intellectueel erfgoed.
Met het publiek domein-manifest willen de ondertekenaars een aantal basisprincipes voor de omgang met publiek domein-werken opstellen. Het belangrijkste uitgangspunt hierbij is dat alles wat in analoge vorm in het publieke domein valt, ook in de digitale omgeving zonder restricties beschikbaar dient te zijn. Hiernaast bevat het publiek domein-manifest een aantal aanbevelingen om het publiek domein te versterken en zo maatschappelijke toegang tot cultuur en kennis te bevorderen. Het volledige manifest is beschikbaar op www.publicdomainmanifesto.org waar ook de mogelijkheid bestaat om het manifest te ondertekenen.
Paul Keller is een van de auteurs van het Public Domain Manifesto.
