Creatieve Starters
Deze inventarisatie brengt kansen en knelpunten in kaart voor creatieve starters - de startende ondernemers in de creatieve industrie
We kopen auto’s, kleding, meubels, mobiele telefoons en mp3-spelers niet alleen meer op basis van hun functie, maar omdat we ze mooi vinden of bij ons vinden passen. En wat we mooi vinden bepalen we onder meer door te kijken naar reclame, soaps en films. Daarnaast besteden we een groeiend deel van ons inkomen aan vermaak als internet, games en het bezoeken van musea, festivals of pretparken. Kortom, in een ontwikkelde economie als de Nederlandse wordt de waarde van steeds meer producten en diensten in toenemende mate bepaald door de creatieve component.
Design, film, mode, nieuwe media, architectuur en games, deze (en andere) bedrijfstakken leveren die creatieve component. Zij maken allemaal deel uit van de creatieve industrie. Dit is een verzamelterm voor bedrijven die waarde creëren door betekenis, identiteit of een ervaring toe te voegen aan producten en diensten. In dat opzicht is deze sector bij uitstek een exponent van de opkomende kenniseconomie. De kracht van een kenniseconomie wordt bepaald door de capaciteit van mensen en organisaties om nieuwe concepten, ideeën en kennis om te zetten in economische waarde. De creatieve industrie is daar bij uitstek een voorbeeld van.
Sterke groei creatieve industrie
Het is een sector die groeimogelijkheden heeft, zowel in termen van werkgelegenheid als economische opbrengst. Het aantal banen in de creatieve industrie is tussen 1996 en 2004 met 25% gegroeid, en voor de kernactiviteiten zelfs met 34%. Er werken nu naar schatting 240.000 mensen in de creatieve industrie (cijfers 2004). Dat is ruim 3% van de beroepsbevolking. Dat aandeel stijgt, zeker in regio’s waar de creatieve industrie is geconcentreerd. In Amsterdam was dit percentage in 2002 al zo’n 7%. De bijdrage aan de economie wordt geschat op 8,4 miljard euro. Dat is ruim 2% van het BNP. In het Verenigd Koninkrijk wordt de bijdrage van de totale creatieve industrie echter op ruim 8% van het BNP geschat en in de regio Londen is het de snelst groeiende sector met nu meer dan 500.000 banen en een totale omzet van 21 miljard pond per jaar. Ook in Nederland is potentie voor verdere groei in de komende jaren.
Beleid voor creatieve starters
Het Innovatieplatform heeft de creatieve industrie dan ook als een sleutelgebied voor de Nederlandse economie benoemd. Eén van de acties die het Platform voorstelt om die groeipotentie te verzilveren, betreft het stimuleren van creatieve starters. Het Platform heeft de ministeries van Economische Zaken (EZ) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) gevraagd “te bekijken in hoeverre een regeling naar voorbeeld van het NESTA-initiatief in het Verenigd Koninkrijk nodig is aanvullend op bestaande instrumenten als Technopartner en Mediagilde.” EZ onderzoekt momenteel of het bestaande startersbeleid verduidelijking, verbreding of aanvulling behoeft om ook van toepassing te zijn op starters in de creatieve industrie. Hiertoe verzocht het ministerie Stichting Nederland Kennisland (KL) te inventariseren of aanvullend beleid nodig is om het klimaat voor starters en ondernemerschap in de creatieve industrie te verbeteren.
Kansen, knelpunten en voorbeelden
Deze inventarisatie brengt kansen en knelpunten in kaart voor zogenaamde creatieve starters – de startende ondernemers in de creatieve industrie. Tegelijkertijd onderzocht KL wat geleerd kan worden van enerzijds bestaande regionale initiatieven in Nederland en anderzijds van nationaal beleid in andere landen om starters en ondernemerschap in de creatieve industrie te stimuleren. Daarbij is speciaal aandacht besteed aan het Britse Nesta, dat ook is vergeleken met bestaande regelingen als het programma Technopartner. Al deze bouwstenen leveren een antwoord op de vraag of aanvullend beleid nodig is en waarop dit dan gericht zou moeten zijn.
Een van de auteurs is Joeri van den Steenhoven (voormalig voorzitter Kennisland)
