Modern auteursrecht voor Europa
Het auteursrecht voldoet niet meer aan de eisen van de digitale tijd. Daarom maakt Kennisland zich in Brussel en Den Haag sterk voor modernisering van het auteursrecht, zodat het meer ruimte biedt aan internetgebruikers, publieke instellingen, onderzoekers en innovatieve bedrijven.
Michel Barnier, at the podium, Neelie Kroes, Norman Jardine, Head of the Unit "Communication" of DG "Human Resources and Security" of the EC and moderator of the meeting, and Pierre Delsaux, Deputy Director-General of DG "Internal Market and Services" of the EC (from left to right).
Maker: European Commission
Rechten: Alle rechten voorbehouden
In een samenleving waarin steeds grotere delen van de economie op digitale diensten en goederen gebaseerd zijn, schept het auteursrecht belangrijke kaders voor businessmodellen, innovatie, toegang tot kennis en cultuur en de inrichting van onderwijs en onderzoek. Wij vinden dat het huidige auteursrecht onvoldoende rekening houdt met de technologische vooruitgang van de afgelopen jaren.++UPDATEEind 2018 hebben we na ruim tien jaar onze activiteiten op het gebied van auteursrecht en cultureel erfgoed gestaakt. Lees hier waarom en wat we allemaal bereikt hebben binnen dit domein. Nieuwe mogelijkheden voor burgers, publieke instellingen en innovatieve bedrijven worden door de oude auteursrechtelijke regels tegengehouden. Dit komt onder andere doordat het Europese (en dus het Nederlandse++Europese richtlijnenIn de Europese Unie is het auteursrecht verregaand geharmoniseerd. Terwijl elke lidstaat zijn eigen auteurswet (of wetten) heeft is de inhoud hiervan op de meest belangrijke punten afgeleid van Europese richtlijnen. De meest belangrijke hiervan is de zogenaamde auteursrechtenrichtlijn.) auteursrecht voor het laatst in 2001 structureel gewijzigd is.
De auteursrechtenrichtlijn is verouderd
De in 2001 aangenomen auteursrechtenrichtlijn regelt onder meer de balans tussen de exclusieve rechten++Exclusieve rechtenOp basis van Artikel 1 van de auteurswet hebben makers (en hun rechtverkrijgenden) het exclusieve recht om hun werken openbaar te maken en te verveelvoudigen. van makers en de rechten van gebruikers van beschermde werken zoals onderwijsinstellingen, eindgebruikers, erfgoedinstellingen, nieuwsorganisaties of mensen met een beperking. De rechten van gebruikers zijn vastgelegd in een lijst met uitzonderingen op het exclusieve recht van de maker. Voorbeelden zijn uitzonderingen die het maken van privékopieën, het citeren uit werken of het gebruik van beschermde werken ter illustratie in het onderwijs toestaan zonder dat hiervoor toestemming van de rechthebbende nodig is.
Inmiddels is de lijst van uitzonderingen++UitzonderingenZie wikipedia voor een overzicht van alle 21 uitzonderingen. in de auteursrechtenrichtlijn bijna 15 jaar oud (lang voordat diensten als Facebook, Twitter, Flickr of Youtube verschenen). In de tussentijd is onze samenleving ingrijpend veranderd. We communiceren en werken via digitale diensten, we besteden ons geheugen uit aan zoekmachines, het onderwijs maakt veelvoudig gebruik van digitale platforms, universiteiten maken cursussen voor iedereen beschikbaar op internet en musea en archieven maken hun collecties online toegankelijk. Terwijl de modernisering van het auteursrecht al geruime tijd op de agenda staat (zowel in Brussel als in Den Haag) is er tot nu toe weinig gebeurd. Dit komt onder andere door intensief lobbywerk van vertegenwoordigers van rechthebbenden die zich hevig verzetten tegen een verruiming van de uitzonderingen voor gebruikers.Rechthebbenden verzetten zich hevig tegen een verruiming van de uitzonderingen voor gebruikers.
De positie van gebruikers en publieke instellingen
Samen met een aantal andere organisaties vertegenwoordigt Kennisland het perspectief van gebruikers en publieke instellingen. In Nederland doen we dat als coördinator van de werkgroep Auteursrecht van de Nederlandse erfgoedinstellingen. In Brussel doen we dit als lid van de COMMUNIA++COMMUNIAEen internationale vereniging van organisaties die zich inzetten voor het publieke domein. Kennisland is een van de oprichters. Communia opereert op basis van 14 beleidsaanbevelingen. en Copyright 4 Creativity++Copyright 4 CreativityC4C is een coalitie van organisaties uit heel Europa die zich sterk maakt voor een moderner en flexibeler auteursrecht. .
Wat ons betreft is het de hoogste tijd voor een modernisering van het auteursrecht die ervoor zorgt dat gebruikers meer ruimte voor hun creativiteit krijgen en die het onderwijs en de erfgoedsector de ruimte biedt om hun activiteiten ook online uit te oefenen! Een eerste stap in deze richting is een aanpassing++Publieke consultatieZie onze reactie op de publieke consultatie van de Europese Commissie over aanpassing van het auteursrecht. van de Europese auteursrechtenrichtlijn“For me, the current copyright system in Europe is fragmented, inflexible and dated. Time for change.” – Neelie Kroes, Amsterdam, 2 juli 2012.
