De Vlaamse spiegel – eropuit met de Kafkabrigade
Deze maand ging de Kafkabrigade naar Brussel. Doel van de uitstap was zowel recreatief als reflectief van aard; een educatief uitje dus. Op een prachtige woensdag in november zitten we bij Zenc, waar we aftrappen en broodjes eten. Direct daarna begint het recreatieve gedeelte; de gehuurde bus die ons naar Brussel zou brengen, had enkele dagen daarvoor de koningin nog vervoerd. Wat een bus!
Met een eigen keukentje tot onze beschikking en een vergadertafel achterin, nemen we ieders doelstellingen van de dag door om daarna de Kafka Boekenclub te beginnen. Het reflectieve gedeelte was begonnen. Onze overzeese brigadier Jorrit leidt de boekenclub waarin we het boek van Michael Barber bespreken: Instruction to deliver.
Terwijl we de overeenkomsten en verschillen tussen de aanpak van Barber en de Kafkabrigade bespreken, rijden we Brussel binnen en arriveren Kanselarij van de Eerste Minister, waar we zullen spreken met mensen van de beleidscel van de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen, van minister Vincent van Quickenborne.
Daar worden we formeel ontvangen door Edward Roosens, Erwin de Pue, Danny Goossens en Kris Blancke. Roosens is de politiek benoemde verantwoordelijke voor administratieve vereenvoudiging (lastenverlichting zouden we hier zeggen); de andere drie heren werken voor de Dienst Administratieve Vereenvoudiging, de DAV. In het gesprek komt naar boven dat de Belgen erg succesvol zijn in het terugdringen van bureaucratische overlast voor burgers en ondernemers.
Hoewel ze momenteel onder het minder stabiele en vooral complexe politieke klimaat minder doorzettingsmacht genieten, stellen ze interessante vragen over de noodzakelijkheid van sommige regels. Ze kijken eerst of een wet kan worden afgeschaft of gewijzigd. Als dat – om welke reden dan ook – niet kan, wordt gezocht naar een ‘second best’ oplossing. Meestal bestaat die uit digitalisering van processen, waarmee de bestuurlijke en administratieve complexiteit niet wordt afgewimpeld op de burger. Of in ieder geval geminimaliseerd.
Ze hebben daarnaast een aantal meer structurele componenten toegevoegd aan hun werkwijze. Ze hebben een Kafkatest bij de ministerraad ingericht, waarbij gekeken wordt of de besluiten ook vanuit dit oogpunt door de beugel kunnen. Daarnaast is er het permanente Kafkameldpunt op www.kafka.be, waar nog steeds ongeveer zes meldingen per dag binnenkomen. Die worden steeds weer bekeken en waar nodig wordt er actie op ondernomen. Ook worden de praktijkvoorbeelden als ‘leverage’ gebruikt: om het besef van urgentie wat te vergroten, helpt het een concreet voorbeeld aan te dragen.
Daarnaast heeft de DAV een meetbureau ingericht. Dit meetbureau werkt twee kanten op: als een in de Staatscourant gepubliceerde voorgenomen wetswijziging volgens het meetbureau tot verzwaring van administratie lasten leidt, noemt de DAV de betrokken partijen. ‘Naming and shaming’, heet die strategie. Als ze daarentegen proactief een overheidspartij een lastenverlichting willen laten doorvoeren, rekenen ze uit welke kostenbesparing dit oplevert én bieden ze subsidie aan om de investering die deze vereist te financieren.
De ‘incrementele’ strategie van de Belgen is een andere strategie dan die van de Kafkabrigade. De Kafkabrigade is immers institutioneel niet belegd bij een overheidspartij. Dat blijkt ook als we kijken naar eventuele gezamenlijke perspectieven. De Kafkabrigade werkt meer naar een fase toe waarin de methode en werkwijze wordt overgedragen, de Belgen doen het zelf. Van binnenuit. Hierna drinken we met Erwin en Kris nog een borrel in een nabijgelegen kroeg. We bestellen pizza’s en eten deze in de koninklijke bus op.
Terwijl we nabespreken, rijden we Den Haag binnen en dit geslaagde Kafkauitje af. De Vlaamse spiegel is verhelderend om het werk van de Kafkabrigade in Nederland én daarbuiten te verdiepen. Het was zowel reflectief als recreatief een geslaagde dag.
Auteur: Constant Hijzen
