Het kind en het badwater
Op woensdag 19 maart organiseerde het instituut voor Beeld en Geluid een docentendag. Wij waren vooral geïnteresseerd in digitale leermiddelen. Dat trof, want daar ging deze dag over.
Na een woord van welkom verzorgde de hoogleraar multimediale educatie (Open Universiteit en Universiteit Leiden) Rob Martens de openingsrede, waarin hij een voor de post-Dijsselbloem-era verfrissend geluid ventileerde. De teneur is immers nu: tunnelvisie, doofheid jegens docenten, politiek doordrukken en mislukking op mislukking. In de media en vooral in de onderwijswereld zelf galmt het negativisme, constateert Martens. Dat slaat om in uitspraken als ‘leerlingen moeten weer normaal leren rekenen’, ‘ze hebben gewoon een goede leraar nodig’ en ‘ze moeten weer ouderwets een boek lezen’.
Die terugkeer naar oude tijden is te verklaren maar onnodig, stelt Martens.
Te verklaren vindt hij deze, omdat er ook een grote angst heerst met betrekking tot onderwijsvernieuwingen en de rol van ICT daarin. Er is geen sector zo weinig geautomatiseerd als de onderwijssector, kijk maar naar alle andere takken van sport. Die achterstand begint nu tegen te werken en staat op het punt te veranderen. Dat is voor velen angstaanjagend.
Maar hoewel te verklaren is de roep om terugkeer naar oude tijden onnodig. De uitkomst van het rapport Dijsselbloem is niet, zegt Martens, dat onderwijsvernieuwingen overbodig zijn geworden. Een blik op de positieve effecten van de inzet van ICT in het onderwijs leert dat de communicatie verbetert en verdiept, alles wordt interactiever, leerlingen kunnen spelenderwijs leren en de digitale wereld sluit veel beter aan bij de leefwereld van leerlingen. Kinderen communiceren, gamen, maken profielen aan, laten berichten achter bij nieuwsberichten. De web 2.0 gedachte. Er gebeurt van alles: webquest, digitale beeldbanken, mediawijsheid, klikstart, lopend leren, time out. Heel veel van wat kinderen hier doen bereidt ze voor op de maatschappij. Niet (alleen) qua mediagebruik, maar juist qua vaardigheden. Het is wetenschappelijk te staven dat de integratie van verschillende communicatiemedia in het leerproces de motivatie van leerlingen versterkt en daardoor tot betere resultaten leidt.
Plezier, autonomie, controle en de vrijheid komen centraal te staan. De intrinsieke motivatie van leerlingen wordt ermee vergroot, en daar is veel voor te zeggen. Hoewel Dijsselbloem kanttekeningen plaatst bij het nieuwe leren, zijn onderwijsvernieuwingen niet plotsklaps overbodig geworden. Leerprocessen veranderen en daar zullen we ons op moeten inrichten. Laten we daarom het kind vooral niet met het badwater weggooien.
Auteur: Constant Hijzen
