Terugblik Out of Office #27 ‘De toekomst van werken in de zorg: flex of vast?’

Inleiding OoO #27

Out of Office #27 ‘De toekomst van werken in de zorg: flex of vast?’

Maker: KL

Rechten:

Download

Flexwerken in de zorg is wijdverspreid. Ook Cordaan, een van de grootste zorgorganisaties in Amsterdam, heeft een groeiend aantal flexwerkers. Medewerkers Veerle Huyers en Annamarie Valkema vertellen over hun ervaring met flexwerken binnen het nieuwe organisatiemodel voor de wijkverpleging in Amsterdam: het wijkverpleegkundig collectief++Wijkverpleegkundig collectiefVanaf 1 januari 2019 gaat binnen Cordaan Zorg in de Wijk het ‘Amsterdams Wijkverpleegkundig Collectief’ van start. Wijkverpleegkundigen krijgen de ruimte om hun vak uit te oefenen, samen met partners in de wijk te werken aan preventie en mee te denken over eHealth. . Waar komt de noodzaak vandaan om flex meer ruimte te geven in de wijkverpleging? En hoe doe je dat dan? Veerle en Annamarie laten zien dat er mogelijkheden zijn om met een toename van flexwerkers om te gaan, maar ook dat er nog veel uitdagingen liggen voor de organisatie en de kwaliteit van zorg.

Werken in de wijkverpleging niet populair

Een van de problemen waar de wijkverpleging mee kampt, is de lage instroom van studenten hbo-verpleegkunde++Hbo versus mboIn het publiek wordt terecht opgemerkt dat flexwerken in de zorg niet alleen over hbo-v’ers gaat, maar ook over mbo-v’ers, de grootste groep zorgprofessionals. Nog te vaak wordt hieraan voorbij gegaan in discussies over flexwerken.. Van alle mogelijke verpleegkundige banen, staat de wijkverpleging ver onderaan op de voorkeurslijst van studenten.Van alle mogelijke verpleegkundige banen, staat de wijkverpleging ver onderaan op de voorkeurslijst van studenten. Om een beeld++Wijkverpleging niet populairMargriet van Iersel onderzoekt hoe het aanbod van hbo-wijkverpleegkundigen kan groeien. Resultaten tot nu toe wijzen erop dat de voorkeur voor wijkverpleging onder hbo-studenten vrij laag is. Een onderzoek van het NIVEL bevestigt het beeld van de aantrekkelijkheid van de thuiszorg. te schetsen: 71,2% van de studenten geeft de voorkeur aan ziekenhuisverpleging, tegenover 5,4% wijkverpleging. Dit heeft voornamelijk te maken met de hoge werkdruk, weinig gebruik van technische vaardigheden en de relatief kleinere kans op doorgroeimogelijkheden. Daartegenover staat wel dat langdurige relaties met cliënten en meer autonomie erg worden gewaardeerd in dit werkveld.

Er wordt van alles gedaan om hbo-v-studenten te interesseren voor de wijkverpleging en hen te binden voor een langere tijd. Meestal raken studenten pas echt geïnteresseerd als zij in het vierde jaar stage lopen en erachter komen hoe de wijkverpleging in elkaar zit. Dit is vaak te laat, omdat studenten dan al een ander werkveld hebben gekozen om in door te groeien. Een oplossing hiervoor is het laten flexwerken van jongere hbo-studenten. Hiermee worden zij geprikkeld met het opdoen van uitdagende, praktische vaardigheden in een vroeg stadium van hun studie. Studenten die al vroeg flexibel aan de slag gaan, stromen vaak makkelijker door als volwaardige wijkverpleegkundige. Ze blijven echter in veel gevallen ook werkzaam als flexwerker, omdat zij de nodige vaardigheden al in de achterzak hebben en hun expertise zo beter kunnen benutten.

Wijkverpleegkundig collectief met nadruk op autonomie

Cordaan probeert met het wijkverpleegkundig collectief mee te bewegen met de voorkeur van verpleegkundigen om meer flexibel te werken. Daarbij richten zij zich voornamelijk op de autonomie die voor flexwerkers erg van belang is. Binnen richtlijnen voor bereikbaarheid en aanwezigheid, kunnen verplegers zelf hun rooster bepalen en invulling geven hun werkzaamheden. Het principe hierbij is: hoe kan ik mijn functie zelf flexibel indelen? Een flexwerker die zie aansluit bij het wijkverpleegkundig collectief werkt minimaal 24 uur op wekelijkse basis, maar kan met het team zelf het rooster bepalen en verschillende werkzaamheden verdelen op basis van expertise. Het idee van het wijkverpleegkundig collectief is dat flex niet alleen te maken heeft met de verdeling van uren, maar juist met waar je voor nodig bent binnen een team en je daar op kunnen focussen. De nadruk op autonomie is wat deze organisatievorm aantrekkelijk maakt voor flexwerkers.

Discussie OoO #27

Veerle Huyers en Annamarie Valkema van Cordaan in discussie met het publiek

Maker: KL

Rechten:

Download

De flexwerkers in het collectief zijn in dienst bij Cordaan en zijn dus geen zzp’ers of gedetacheerden. De hoge kosten van flexwerkers liggen vaak bij het inschakelen van externe krachten, wat met dit model wordt vermeden. Door werknemers een flexibel model aan te bieden kan er worden ingespeeld op de wens voor meer autonomie en wordt tegelijkertijd de continuïteit gewaarborgd, ook voor de werknemers zelf.Door werknemers een flexibel model aan te bieden kan er worden ingespeeld op de wens voor meer autonomie en wordt tegelijkertijd de continuïteit gewaarborgd, ook voor de werknemers zelf.

Voordelen en uitdagingen van flexwerk in de zorg

Het inzetten van flexibele krachten heeft zijn voordelen voor zorginstellingen, zo ook voor Cordaan. Niet alleen werknemers hebben behoefte aan flex, het is ook heel normaal voor een zorgorganisatie om een flexibele schil te hebben om uit te putten. Met relatief meer flexwerkers kan er makkelijker worden op- en afgeschaald op basis van de zorgbehoefte. Flexwerkers kunnen worden ingezet op basis van hun expertise, wat vooral de jongere generatie aanspreekt. Zij zetten hun expertise graag in op diverse afdelingen. Flexwerkers kunnen op meerdere afdelingen werken en hiermee ook voor een volledige werkweek aangesteld zijn. Met de huidige WWZ++WWZDe ‘Wet Werk en Zekerheid’ heeft onder andere als doel om de doorstroom van flexibele naar vaste arbeid te bevorderen en de langdurige inzet van flexibele arbeid te beperken. kan er echter al snel een beroep worden gedaan op een vaste aanstelling door flexwerkers, waarvoor in de organisatie niet altijd ruimte is. Daarnaast is de communicatie en sfeer op een afdeling lastiger te waarborgen met een hoog aantal flexwerkers. Om de communicatie te verbeteren zou technologie een rol kunnen spelen. Dit is de moeite waard om te onderzoeken, want in het belang van de cliënten is de continuïteit van informatieoverdracht essentieel.

Continuïteit en kwaliteit van zorg is bij uitstek een gedeelde verantwoordelijkheid

Hoewel het model van het wijkverpleegkundig collectief goed blijkt te werken, blijft de vraag bestaan hoe de continuïteit en de kwaliteit van zorg kan worden gewaarborgd. Als iedereen veel autonomie heeft om zijn werk in te delen, vallen er dan geen gaten? Veerle en Annamarie wijzen erop dat flexibel werken in een team niet betekent dat je alles naar je eigen hand kan zetten. Het flexibel verdelen van taken wordt juist een team-effort, waarbij verantwoordelijkheid nemen en vertrouwen naar elkaar erg belangrijk zijn. Flexwerken betekent niet egoïstisch handelen ten opzichte van je collega’s, want zorgen doe je samen, flex of niet. Het gaat om de balans tussen eigen regie voeren en bijdragen aan het team. De uitdaging hierbij is hoe je de communicatie hierover in het team kan stimuleren en effectief kan laten zijn, aldus Veerle.

Een interessante draai aan het vraagstuk over de kwaliteit van zorg, is dat autonomie de kwaliteit van zorg juist kan verbeteren door de toename in vrijheid voor het geven van persoonlijke aandacht.Autonomie kan de kwaliteit van zorg verbeteren door de toename in vrijheid voor het geven van persoonlijke aandacht.Het gebrek aan persoonlijke aandacht waar talloze zorginstellingen al heel lang tegenaan lopen++Persoonlijke aandachtOok cliënten merken op dat er steeds minder ruimte is voor een persoonlijke benadering in de zorgverlening (SCP, 2017)., wordt niet acuut verergerd door een meer flexibele werkwijze. De omslag naar meer persoonlijke aandacht moet in de organisatie (en het zorgveld) zelf plaatsvinden. De manier van werken – flex of vast – is een van de gereedschappen in die transitie. De invloed die meer flex heeft op de kwaliteit van zorg, is afhankelijk van de bredere context.

Meer onderzoek en experiment nodig

Een grote toename van flexwerkers kan een aanzienlijke impact hebben op zorgorganisaties, en het is niet altijd makkelijk om hierin mee te bewegen. Verkapte loondiensten komen al snel om de hoek kijken en bij het inhuren van externe krachten lopen de kosten torenhoog op. Wetgeving aanpassen is een traag process en de vraag is of het risico op minder continuïteit nog draagbaar is voor de samenleving als er meer ruimte wordt gegeven aan flexwerken. Wat blijkt uit de praktijk is dat er zeker mogelijkheden zijn om flexwerken te integreren en de kwaliteit van zorg te behouden, maar dat er ook een hoop uitdagingen in het vooruitzicht liggen. Meer onderzoek én experiment is nodig om die uitdagingen het hoofd te bieden.

Denk mee, meld je aan en blijf op de hoogte

Heb jij goede ideeën over hoe er slimmer met flexwerken in de zorg kan worden omgesprongen? Neem contact op met Thijs van Exel (te@kl.nl).

De volgende Out of Office is op vrijdag 5 juli en heeft als thema ‘Wat artistiek leiders ons kunnen leren over leiderschap’. Meld je hieronder aan:

IK MELD ME AAN

De Out of Office vindt plaats in Spring House aan de De Ruijterkade 128 in Amsterdam (vlak naast het Centraal Station), van 17.00 tot 19.00 uur. Let op, er is een beperkt aantal plaatsen, dus meld je uiterlijk woensdag 3 juli aan.

Wil je voortaan een seintje krijgen als er weer een Out of Office aankomt? Meld je dan ook hieronder aan.++Reeds aangemeld?Dan zie je de melding ‘is reeds geabonneerd op lijst KL nieuws. Klik hier om je profiel bij te werken’. Klik op de link en je ontvangt een e-mail (vanwege veiligheidsredenen) om je voorkeuren aan te passen. Je kunt je dan meteen inschrijven op de KL Update, de vernieuwde nieuwsbrief van Kennisland die op veler verzoek terug van weggeweestDe vernieuwde nieuwsbrief van Kennisland is op veler verzoek terug van weggeweest. Meld je aan en kies zelf de thema’s die je wilt volgen! is. Laat je inspireren door onze projecten, publicaties, opiniestukken en events! We sturen je maximaal eens per week een update met een paar interessante posts en als we niks te melden hebben die week, sturen we je ook niks. Want je hebt het al druk genoeg. Je kunt zelf aangeven welke van onze thema’s je wilt volgen.

Meld je hieronder aan:

Bekijk hier alle foto’s van Out of Office #27:

• Betrokken KL'ers
• Thijs van Exel te@kl.nl