Ervaringen met Samenspel ‘Buurtgenoten’
Het Samenspel ‘Buurtgenoten’ is een gespreksstarter over zorgzaam samenleven in steeds meer buurten in Nederland. Inmiddels zijn er bijna 200 spellen in gebruik. Die gesprekken leveren waardevolle kennismakingen en verhalen over de toekomst van zorg in de buurt op.
- Betrokken KL'ers
- Nina Sandford ns@kl.nl
- Emma Steenbergen es@kl.nl
Hoe worden we minder afhankelijk van zorgprofessionals en kunnen we als gemeenschap meer bouwen op de kracht in onze eigen buurt? Daarover gaat het Samenspel ‘Buurtgenoten’. Kennisland ontwikkelde het spel in eerste instantie voor Drentse VVT-organisaties, maar verkoopt Buurtgenoten nu door heel Nederland++Bestel het spelLees hier meer over het bestellen van het Samenspel ‘Buurtgenoten’.
. Het doel van het spel is het starten van de dialoog over een zorgzame samenleving, waarin buurtbewoners elkaar opvangen met de hulp van professionals als dat nodig is. We gingen in gesprek met de eerste organisaties die het spel kochten. Wat zijn hun geleerde lessen en ervaringen?
Samenwerken met de buurt verdient meer waardering
Tijdens het spelen merkten we dat het thema ‘zorgzaam samenleven’ nog veel negatieve associaties oproept. De meeste mensen associëren meer leunen op informele zorg vooral met verschraling, bezuiniging, en iets wat ons wordt opgedrongenDe meeste mensen associëren meer leunen op informele zorg vooral met verschraling, bezuiniging, en iets wat ons wordt opgedrongen. vanwege arbeidstekorten. Het is echter ook een beweging die veel kansen biedt. Het versterken van een buurtnetwerk betekent bijvoorbeeld ook langer fijn thuis kunnen blijven wonen en minder onzichtbare eenzaamheid. Ook binnen de muren van de zorgorganisaties zelf is het moeilijk om voorbij de negatieve associaties te denken.
“We zijn gewend om een 9 te leveren, en nu voelt het alsof we een 7 gaan leveren. Maar dat is niet waar! We leveren nog steeds een 9, maar we leveren andere zorg.” – medewerker woonzorgcentrum Westerkim
Voor deze cultuuromslag zijn goede voorbeelden nodig, die de voordelen laten zien van samenwerken met de buurt.Voor deze cultuuromslag zijn goede voorbeelden nodig, die de voordelen laten zien van samenwerken met de buurt. En dat zijn er meer dan alleen efficiëntie.
Een van die goede voorbeelden is het verpleeghuis Nieuw-Vredenhoven in Scheemda. Wijkgericht werken zit in het DNA van dit verpleeghuis. Een paar jaar geleden moesten ze bijna hun deuren sluiten, maar het team heeft samen gestreden voor het voortbestaan van hun vestiging.
“Wij geloofden heel erg in de energie die hier zit. Het is juist bijzonder dat wij de enige locatie zijn van de verpleeghuizen van Oosterlengte die zo werkt.” – medewerker verpleeghuis Nieuw-Vredenhoven
Dat de actie lukte en het verpleeghuis nog steeds open is, heeft de gezamenlijke motivatie en identiteit enorm versterkt. Hun doel is om uiteindelijk een ontmoetingsplaats voor alle inwoners van Scheemda te worden. Het Samenspel Buurtgenoten bood hen de kans om hun bestaande samenwerkingen uit te breiden en zo dichter bij dit doel te komen. Ze nodigden niet alleen de betrokken vrijwilligers, gemeenten en zorgaanbieders uit voor een spelavond, maar ook buurtbewoners, basisscholen in het dorp en migranten uit de lokale asielopvang. Het spel bracht het gesprek op gang en aan het eind van de avond lagen er concrete ideeën die de verschillende groepen samen gaan oppakken. Door gezamenlijk kleine stappen te zetten, zoals de bewoners laten meehelpen met soep koken in het verpleeghuis, maakten ze het grote, ingewikkelde thema ‘zorgzaam samenleven’ kleiner en uitvoerbaar.
Creativiteit en omdenken
Samenwerking tussen zorgorganisaties, bewoners, gemeente en verenigingen vraagt nieuwe manieren van werken. Elke organisatie heeft haar eigen systeem. Bovendien is samenwerken met bewoners anders dan samenwerken met een andere organisatie, omdat er binnen een groep bewoners veel verschillende belangen zijn. Zo’n samenwerking optuigen vraagt om nieuwe ideeën die niet gebaseerd zijn op hoe het systeem nu werkt. Een samenwerking optuigen met bewoners vraagt om nieuwe ideeën die niet gebaseerd zijn op hoe het systeem nu werkt.
“Brainstorms of bijeenkomsten worden heel vaak hetzelfde ingericht, met veel canvassen en post-its. Wat zo leuk is aan dit spel, is dat het een ander deel van je hersenen activeert. Het meer creatieve deel wordt wakker. En dat is precies wat dit thema nodig heeft!” – medewerker woonzorgcentrum Westerkim
Het Samenspel Buurtgenoten stimuleert de vorming van nieuwe ideeën. In het spel kiezen spelers een personage en vormen een gemeenschap in de fictieve buurt ‘Nieuwerveld’. Ze starten hun route over het spelbord elk vanuit hun eigen ‘huis’. Onderweg komen ze langs verschillende uitdagingen, waarvoor ze vanuit hun personage een oplossing zoeken met hulp van de rest van de buurt.
“Het is heel leuk dat de rollen in het spel en de vormgeving de besproken onderwerpen even tot leven brengen. Zo verval je niet in je oude mechanismen en breek je ruimte open voor nieuwe bevindingen.” – adviseur Sociale Innovatie Twente
Niet alleen binnen zorgorganisaties, maar juist ook onder bewoners
Binnen zorgorganisatiesDe beweging naar een zorgzame samenleving draait om meer dan een veranderend zorgsysteem. is samenwerking met de buurt een actueel thema, maar voor de meeste bewoners staat samenwerken in de buurt nog ver van hen af. We leven in bubbels van gelijkgestemden en steeds meer van ons leven speelt zich online af. Tegelijkertijd verdwijnen publieke ruimtes, zoals bibliotheken, stadsdeelkantoren en kerken. Dit maakt het moeilijker om je als buurtbewoner++De betrokken buurtOver dit thema organiseerde Kennisland eerder een KL Brouwerij, waar we met een speciale versie van Buurtgenoten het gesprek startten over onze eigen buurt.
Lees meer onderdeel te voelen van een collectief waarin men naar elkaar omkijkt.
Volgens actieve bewoner Mieke Sol draait de beweging naar een zorgzame samenleving om meer dan een veranderend zorgsysteem. Als we op een andere manier met elkaar willen samenleven, moeten alle bewoners hier hun draai in vinden. De vragen in het spel gaan daarom niet alleen over zorg, maar over alle verschillende uitdagingen die je in een buurt tegenkomt. In de gemeente Midden-Drenthe is het spel daarom juist al een aantal keer op bewonersbijeenkomsten gespeeld. Mieke kocht het spel voor een specifieke bijeenkomst, maar heeft met weinig extra voorbereiding gemakkelijk meerdere sessies kunnen organiseren.
“Met twee speldozen onder de arm krijg ik zo een interessant gesprek op gang.” – deelnemer Alliantie Drentse Zorg voor Ouderen
Het spel is een laagdrempelige gespreksstarter en brengt gezelligheid, maar de gesprekken die ontstaan zijn serieus genoeg om iedereen aangehaakt te houden.Het spel is een laagdrempelige gespreksstarter en brengt gezelligheid, maar de gesprekken die ontstaan zijn serieus genoeg om iedereen aangehaakt te houden. Zo laten de gesprekken tussen bewoners bijvoorbeeld zien dat naar elkaar omkijken en elkaar opvangen in de buurt voor hen een flinke cultuuromslag is.
“Mijn man en ik zitten overal in elke vereniging in dit dorp, maar toch hebben wij hier dingen gehoord die we nooit horen van de mensen.” – kwartiermaker Midden-Drenthe
Zelf aan de slag met ‘Buurtgenoten’?
Werk jij bij een organisatie die zich inzet voor een zorgzame samenleving, zoals een gemeente, buurtvereniging, zorgorganisatie of welzijnsorganisatie? Bestel het Samenspel ‘Buurtgenoten’ en start een constructief gesprek over de toekomst van zorg met alle directbetrokkenen.
- Betrokken KL'ers
- Nina Sandford ns@kl.nl
- Emma Steenbergen es@kl.nl
