Over indianen, onderwijsbeeldvorming en de verborgen kwaliteiten van scholen
Door Bart Roosenboom, stagiair bij Kennisland
De meeste mensen zullen niet raar opkijken als ze een foto zien van een indiaan met een hoofdband. Ons beeld van indianen is dat zij vroeger allemaal een hoofdband droegen, met daarin gestoken veren of andere stukken pluimvee. Nu hoorde ik een tijdje geleden dat dit beeld puur gebaseerd is op de manier waarop indianen uitgebeeld werden in Hollywood-films. De acteurs die daarin indianen speelden, werden voorzien van een langharige pruik, waarna ze galopperend te paard de cowboys achterna reden. Omdat de langharige pruiken nogal de neiging hadden af te waaien tijdens de paardrijdscènes, werden de acteurs voorzien van hoofdbanden. Nu, ruim een eeuw later, heeft dit geresulteerd in een algemene perceptie dat een indiaan een hoofdband draagt.
(foto: mbrochh)
Achter de geinigheid van dit feitje schuilt echter een bedroevende waarheid. Door een simpele keuze van een paar individuen 100 jaar geleden, is nu de algemene perceptie bepaald. Wanneer je kijkt naar het onderwijs, het terrein waar ik bij Kennisland werkzaam ben geweest de afgelopen maanden, valt me op hoe kritisch en wantrouwend de algemene opinie soms is. Of het nu gaat over het Nederlandse onderwijs, scholen, scholengroepen, schoolbesturen, leraren, managers, onderwijsondersteuners, onderwijsvernieuwers, onderwijsbeleidsmakers of onderwijsadviseurs: de algemene opinie is vaak zo negatief! Chris Sigaloff schreef in februari al over het geïnstitutionaliseerd wantrouwen binnen het onderwijs, maar volgens mij is er daarnaast nog een groot probleem: een chronisch gebrek aan zichtbare waardering en erkenning van niet-cijfermatige kwaliteiten.
Waarom gaat het bij scholen zo vaak alleen maar om de kwantitatieve resultaten (hoe goed zijn de eindcijfers, welk percentage leerlingen haalt hun diploma en hoe goed is de doorstroom van leerlingen) en wordt er niet gekeken naar andere kwaliteiten van scholen? Er zijn scholen die leerlingen opvallend goed kennis laten maken met mogelijke toekomstige werkgevers, scholen die veel tijd en moeite investeren om innovatief te werk te gaan, scholen die een grote maatschappelijke functie bekleden in hun wijk en scholen die uitzonderlijk goed voor hun personeel zorgen. Waarom worden dat soort kwaliteitsaspecten zo weinig meegenomen wanneer over de kwaliteit van een school gesproken wordt? En dan heb je ook nog scholen die uitblinken in leerlingenzorg, cultuur, sport, vakaanbod of buitenschoolse activiteiten!
Ik denk dat het goed is dat de overheid, middels de onderwijsinspectie, een kwaliteitsondergrens hanteert voor scholen. Als eindcijfers of slagingspercentages belabberd zijn, mogen scholen daar zeker op aangesproken of zelfs gesloten worden. Maar geef dan ook eens zichtbaar waardering en erkenning voor alle scholen die wat extra’s hebben bereikt boven een bepaalde bovengrens! Pas dan kan in de toekomst het beeld van ons “matige” onderwijsstelsel worden bijgesteld naar een beeld van een prachtig onderwijsstelsel met scholen die op allerlei terreinen uitblinken.
Dus ik zeg “Weg knellende hoofdbanden! En die pluimen? Die moet de overheid aan scholen geven!”
