Onderwijs Pioniersdag 2: ‘Je Pioniersmissie besmettelijk maken in de school!’
44 po-, vo-, en mbo-leraren uit alle hoeken van het land zijn sinds september aan de slag als Onderwijs Pioniers binnen hun eigen werkomgeving. Heel verschillende initiatieven komen voorbij, maar allemaal met hetzelfde doel; het realiseren van een eigen idee om het onderwijs op school te verbeteren.
- Betrokken KL'ers
- Kimon Moerbeek
- Jos van Kuik
Pioniersdag 2 op woensdag 12 november stond in het teken van ‘je lessen trekken en je missie besmettelijk maken’. Spannend voor Pioniers én hun leidinggevenden, die er voor het eerst ook bij waren tijdens een Pioniersdag.
Lessen van een Pionierende schoolleider
Frum van Egmond trapt de dag af. Zij richtte in 2003 in Noordwijk een eigen vernieuwende basisschool op en de eerste winnaar van de Onderwijs Pioniers-trofee in 2009 kwam uit haar team. Frum is dus ervaringsdeskundige als het gaat om leidinggeven aan vernieuwing en vernieuwers in haar school++Noordwijkse SchoolDe Noordwijkse School legt nadrukkelijk contact met de samenleving. Er is veel aandacht voor normen en waarden. Kinderen leren door veel zelf te doen via praktijkonderwijs (atelieronderwijs). Lees meer.
Frum neemt de Pioniers en leidinggevenden mee in een ‘reisgids’ voor innovatie. Het verticale innovatieproces gaat over het fundamentele doel (het ‘waarom’), dat volgens Frum niet uit het oog mag worden verloren tijdens het proces dat alle Onderwijs Pioniers doormaken. Hierbij moeten schooldoelen, teamdoelen en persoonlijke doelen uiteindelijk op elkaar afgestemd worden. De belangrijkste tip die Frum meegeeft aan leidinggevenden is: creëer tijd en ruimte voor innovatie!De belangrijkste tip die Frum meegeeft aan leidinggevenden is: creëer tijd en ruimte voor innovatie!
Spannende momenten delen
De Pioniers en leidinggevenden gaan in expeditiegroepjes onder leiding van een coach naar een van de klaslokalen om met elkaar te reflecteren op de successen, voortgang en spannende momenten van de afgelopen weken. Een terugkerend fenomeen is de ervaring dat het betrekken van anderen bij de ideeën van de Pionier een uitdaging kan zijn.
“Sommige collega’s voelen zich overrompeld als ik ze vraag om mee te werken, ze denken dan toch heel snel ‘dit is is echt jouw ding’. Juist een paar stappen terugnemen in het betrekken van anderen, door bijvoorbeeld met kleine werkgroepen te starten of collega’s persoonlijk aan te spreken lijkt effectiever.”
De betrokkenheid van collega’s en andere belangrijke actoren in de realisatie van het idee is van belang voor de duurzaamheid en het genereren van ruimte voor vernieuwing binnen een school.
Naast het werken aan het Pioniers-idee en het betrekken van leidinggevenden en collega’s is het voor een belangrijk deel ook een persoonlijk leerproces.
“Je groeit als leraar, leert omgaan met weerstand, vragen, bijstellen en reflecteren.”
Andere spannende momenten van Pioniers staan in het teken van het krijgen van vrijheid, ruimte om te Pionieren binnen de eigen school en bouwen aan nieuwe netwerken. Ook wordt sturen opVeel Pioniers zien hun idee als hun eigen ‘kindje’ en willen de regie graag in eigen hand houden. Er ontstaat juist duurzaamheid doordat anderen eigenaar worden. concrete, meetbare resultaten als spannend ervaren.
Belangrijke tips van Pioniers:
- Je moet je idee ook uit handen durven geven en het vertrouwen aan anderen geven. Veel Pioniers zien hun idee als hun eigen ‘kindje’ en willen de regie graag in eigen hand houden. Er ontstaat juist duurzaamheid doordat anderen eigenaar worden.
- Klein beginnen. Begin met het enthousiasmeren van een aantal teamgenoten, leidinggevenden of start met een andere methode. Ga gewoon aan de slag, dan gaan anderen wel mee.
Belangrijke tips van leidinggevenden aan Pioniers:
- Al heb je maar een paar mensen die het leuk vinden, dan breid je de club van enthousiastelingen al uit. Gewoon beginnen.
- Kijk naar de rollen en verantwoordelijkheden van de betrokkenen.
- Als er geen urgentie lijkt te zijn, dan moet je hem maken!
Voorwaarden om te kunnen Pionieren
Na het eten gaan de expeditiegroepjesUitwisselen van kennis over het eigen proces en ontvangen en geven van feedback tussen Pioniers en leidinggevenden zorgt voor een rijk leerklimaat met draagvlak voor het idee van de pionier. opnieuw aan de slag. Schoolleiders en Pioniers stellen, eerst apart, dan gezamenlijk, een top vijf op van de belangrijkste voorwaarden om het Pionieren op school te ondersteunen. De opvattingen hierover liggen niet ver uit elkaar. Vertrouwen en ruimte geven, verantwoordelijkheid nemen, korte communicatielijnen, waardering uitspreken naar elkaar, eigenaarschap mogelijk maken en transparantie van processen bij zowel de Pionier als bij de schoolleiding zijn voorwaarden die naar boven komen. Vervolgens stellen de Pioniers en leidinggevenden samen actiepunten op voor de komende periode op basis van de inzichten van deze middag. Uitwisselen van kennis over het eigen proces en ontvangen en geven van feedback tussen Pioniers en leidinggevenden zorgt voor een rijk leerklimaat met draagvlak voor het idee van de pionier. “Ik snap nu wat mijn Pionier nodig heeft”, zegt een leidinggevende.
Houd de Pioniers in de gaten via #onderwijspioniers en op www.onderwijspioniers.nl!
Onderwijs Pioniers is een programma van de Onderwijscoöperatie en Kennisland en wordt mede mogelijk gemaakt door het Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs, VOION en SOM.
- Betrokken KL'ers
- Kimon Moerbeek km@kl.nl
- Jos van Kuik jk@kl.nl