Zorg in het coalitieakkoord: pleisters plakken

Onze adviseur zorginnovatie reageert op het hoofdstuk over zorg in het coalitieakkoord. Zijn de plannen zo ambitieus als de makers voorstellen, zit er eindelijk een kabinet met een sterke toekomstvisie? Maken zij duidelijke keuzes? En welke rol speelt innovatie? Luister of lees Ferry’s reactie (5:47).

Daar werd dan heel trots het regeerakkoord gepresenteerd, op een soort verhoginkje onderaan een roltrap in het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer. En het moet gezegd worden; het past wel een beetje bij de flair van het akkoord. 

Want ze zeggen vooral zelf dat het een ambitieus plan is, in de eerste zin zelfs al. En dat is toch een beetje gek. Want wie bepaalt nou of het ambitieus is? Show don’t tell is het devies. En showen, dat doen ze eigenlijk niet. Vandaar dat zo’n geïmproviseerd podiumpje onderaan een roltrap best goed past. Een beetje de sfeer van four seasons landscaping. 

Gelukkig kan ik met oogkleppen op meteen naar hoofdstuk 6, de zorg. En eerlijk is eerlijk, toen ik het de eerste keer snel doornam dacht ik vooral ‘hee, wat goed!’ Maar waarom dacht ik dat? Vanwege de geweldige visie op de toekomst van de zorg waaraan we gaan bouwen. Hehe. Nee vooral vanwege dat ik veel herkende; Onbeperkt meedoen, een programma waar we zelf aan meewerken staat erin. Leuk. Werk in de zorg aantrekkelijker maken door goed werkgeverschap. Mooie dingen. En gezond en waardig oud worden, belangrijk. 

Maar hoe komt het dat ik er zoveel van herken? Omdat het al gebeurt. Omdat de samenleving al werkt aan de projecten, programma’s en doelen. Waarom moet het dan in een akkoord? Waarom worden middelen zoals programma’s en projecten zo expliciet genoemd? Onbeperkt meedoen en Kansrijke start … Mijn punt is, het lijkt zo willekeurig detaillistisch; op sommige punten heel gedetailleerd, soms volstaat een zin voor een hele sector.Het akkoord lijkt zo willekeurig detaillistisch; op sommige punten heel gedetailleerd, soms volstaat een zin voor een hele sector.

Ik wil hardere keuzes en visie! De stelligheid van ‘tegen fraude en oneigenlijk gebruik, onder andere van vastgoed, treden wij op’, ZEKER ‘als de basis van de zorg niet op orde is’. Dus als je fraude pleegt, zorg vooral dat je de basiszorg op orde hebt! Een andere ogenschijnlijk harde keuze: een ‘gezonde generatie in 2040’???? en tot die tijd dan? zijn er tot die tijd dan alleen maar ongezonde generaties? Wat doen we nu? Suikertaks oké goede stap, nul procent belasting op groente en fruit, ook mooi. Wanneer beginnen we? Oja we ‘bezien hoe we op termijn daarnaar toe kunnen’. NEEEE! Gewoon invoeren en we bezien hoe we op termijn gezonde voeding gratis en voor niets beschikbaar maken, en roken verbieden. Dat is een keuze en een visie! Zo maken we mensen gezonder en ontzorgen we de zorg pas echt. 

Oké, een echte opvallende dan: ‘Specialisten moeten in loondienst.’ Ja, dat is een hele goeie. Nu werken specialisten vanuit medisch-specialistische bedrijven, en laten zich per handeling betalen. Alsof je een timmerman voor elke spijker betaalt Wat krijg je dan? Juist, een behoorlijk vastgetimmerd geheel. Deze prikkel kan er enigszins uit worden gehaald door specialisten een vast bedrag per maand te betalen, een beetje zoals de meeste mensen met een baan zeg maar. Hier wordt zelfs gedreigd in het akkoord! Ze hebben twee jaar de tijd om zelf iets te verbeteren (wat verbeteren wordt niet vermeld) en anders: ‘Daartoe wordt regelgeving voorbereid.’‘Daartoe wordt regelgeving voorbereid.’ […] Noem me cynisch, maar ik ben heel benieuwd hoeveel medisch specialisten aan het einde van Rutte 4 een vast dienstverband hebben. 

En er worden hele belangrijke dingen gezegd over zwangerschappen, denk ik. Kan iemand mij vertellen wat dit betekent:

‘Aanhangige initiatiefvoorstellen van wet tot wijziging van de Wet afbreking zwangerschap (Wafz), nl. het voorstel tot wijziging van de Wafz in verband met het verbeteren van de informatieverstrekking en de ondersteuning aan ongewenst zwangere vrouwen (35338), het voorstel tot wijziging van de Wafz alsmede enkele andere wetten in verband met de legale medicamenteuze afbreking van de zwangerschap via de huisarts (34891) en het voorstel tot wijziging van de Wafz in verband met het afschaffen van de verplichte minimale beraadtermijn voor de afbreking van zwangerschappen (35737), zijn een persoonlijke afweging voor Kamerleden.’

Waarom is dit specifieke punt een persoonlijke afweging voor kamerleden?++Persoonlijke afwegingDe regering laat vaker moties ‘aan het oordeel van de Kamer’, maar hier is het nogal specifiek en persoonlijk. Hierin staan dus ingediende wetsvoorstellen, die de komende tijd zijn behandeld? Waarom moet er in een regeerakkoord, met daarin de plannen van de regering, zo specifiek staan wat de afweging is van kamerleden, die de regering juist controleren?Waarom moet er in een regeerakkoord zo specifiek staan wat de afweging is van kamerleden, die de regering juist controleren?

Dit lijken me te veel details. Misschien dat we ze iets kunnen meegeven over het gebruik van bullets. Of gewoon niet te veel details geven, maar kaders, harde keuzes en toekomstvisie in je ‘ambitieuze toekomstplannen’. Want waar blijkt die ambitie uit? Wat willen jullie bereiken? 

Oké, we zoeken verder naar een stukje visie en vinden toch nog twee punten. De enige keer dat het woord ‘toekomst’ in hoofdstuk 6 voorkomt, is het stukje waarin staat dan planbare en acute zorg toekomstbestendig moeten worden gemaakt, over domeinen heen en ongeacht de woonplaats. Het klinkt als iets waar ik achter wil staan, maar het zegt net niet genoeg voor mij om het te begrijpen. 

En dan, wil de regering iets met passende zorgWe zoeken verder naar een stukje visie en vinden toch nog twee punten.. Het woord ‘passend’ komt maar liefst zestien keer voor op de vijf zorgpagina’s in het akkoord. Wat betekent die passende zorg nu opeens en waarom is dat nu leidend? Volgens mij betekent passende zorg voor de overheid niets meer dan kijken welke zorg minimaal nodig is en we doen het alleen als het bewezen effectief is. Maar hoe doen we ooit iets nieuws als het bewezen effectief moet zijn? 

Hoe kunnen we innoveren, iets waarvan we vooraf niet weten of het effectief is?Hoe kunnen we innoveren, iets waarvan we vooraf niet weten of het effectief is? Innoveren, daar zeg je iets! Hoe vaak komt dat voor in deze ‘ambitieuze toekomstplannen’? Voor de zorg welgeteld één keer, als bijvoeglijk naamwoord weliswaar, maar toch; we kunnen aan de slag met innovatieve woonvormen voor ouderen. Maar als ik het goed begrijp vooral als we er 1,2 miljard mee bezuinigen. 

Ik ga me verder niet wagen aan de begroting die is opgesteld, aan de structurele bezuiniging van vijf miljard die dat blijkbaar niet is. Ik zou dit regeerakkoord direct afwijzen als het een offerte was. 

Laten we stoppen met pleisters plakken en niet alleen aan de korte termijn denken. Zo gaan we van crisis naar crisis en leren we niets. We moeten meer mensen betrekken bij oplossingen voor de lange termijn.We moeten meer mensen betrekken bij oplossingen voor de lange termijn. Samen moeten we toe naar een gemeenschappelijke visie op de toekomst en werken aan een wendbare sector zorg en welzijn. Die anticipeert op een samenleving die continu verandert. Daar willen wij graag aan samenwerken. Dus bel me of mail me; wij praten hier graag verder over met je!

Ferry Nagel (fn@kl.nl)
Adviseur zorginnovatie