Academische vernieuwing voor maatschappelijke impact

De wetenschappen zijn in beweging. Onderzoekers werken in toenemende mate samen met de praktijk++Onderzoekers samen met praktijkEen voorbeeld van een samenwerkingsverband tussen universiteiten en praktijkinstellingen is Tranzo/Tilburg Universiteit in de zorgsector., bijvoorbeeld met professionals in academische werkplaatsen. Ook is er steeds meer aandacht voor kennisvalorisatie: het benutten van wetenschappelijke kennis in de praktijk, en voor open access++Beleid van NWO omtrent open accesBekijk het beleid van NWO omtrent open access publiceren hier: het toegankelijk maken van onderzoeksresultaten voor het brede publiek.. Toch zijn onderzoeksresultaten regelmatig niet (direct) relevant voor de mensen die zijn onderzocht, bijvoorbeeld bewoners van een kwetsbare wijk, patiënten in een zorginstelling of leerlingen op een school. Ook gaat er vaak teveel tijd overheen voordat resultaten publiek beschikbaar komen, of zijn de resultaten onleesbaar en onbruikbaar voor niet-academici. Hoewel er vooruitgang is in de toegang tot geproduceerde kennis, blijft de manier waarop we in Nederland kennis produceren nog te ontoegankelijk en ondemocratisch. Hoe komt dit?

Allereerst is er een toenemende maatschappelijke druk op politici en beleidsmakers om doelmatig, en trefzeker te handelen in onder andere het onderwijs en de zorg. Zij willen weten: wat werkt? Dit vertaalt zich in cijfers, theorieën en generieke data waarop beleid kan worden gemaakt als de belangrijkste onderzoeksresultaten. Maar in de zoektocht naar objectieve, betrouwbare kennis wordt voorbijgegaan aan de waarde van andere vormen van kennis In de zoektocht naar objectieve, betrouwbare kennis wordt voorbijgegaan aan de waarde van andere vormen van kennis.. ‘Zachte’ data zoals persoonlijke ervaringen en emoties van degene die zijn betrokken bij een maatschappelijke vraagstuk, die de nuances en uitzonderingen++Nuances en uitzonderingenIn dit stuk pleit sociologe Christien Brinkgreve voor het belang van verhalen naast cijfers en statistieken om ontwikkelingen en problemen goed te kunnen doorgronden.  laten zien waaruit onze complexe samenleving ook bestaat. Of ‘warme data’, waarbij een ‘onderzoeksobject’ niet (zoals in traditioneel onderzoek) uit de context wordt geplaatst en in isolatie wordt bestudeerd, maar juist de context-specifieke informatie centraal staat++Waar dient een hand voor?De vraag ‘waar dient een hand voor?’ levert in verschillende contexten, verschillende antwoorden op: de hand van een violist bezit spiergeheugen, die van de beeldhouwer gevoel voor textuur en druk. Zo vergroten meerdere beschrijvingen uit verschillende contexten ons begrip over ‘de hand’. Lees hier meer. en de kennis over het onderzoeksobject verbreedt.

Ten tweede neemt nog vaak de wetenschapper de rol in van expert: onderzoeksvoorstellen schrijven, nulmetingen uitvoeren, interviews voorbereiden, focusgroep-discussies leiden en eindrapportages opstellen zijn ingewikkelde bezigheden. In experimenten over bijvoorbeeld vernieuwing in het onderwijs, degraderen leraren, kinderen en ouders daardoor als vanzelf tot passieve onderzoeksobjecten++Passieve onderzoeksobjectenLees de opiniestukken: Leraren zijn onderzoeksmoe en Revisit our own research cultures first.. In het belang van het behoud van objectiviteit mogen onderzoeksparticipanten niet meedenken over onderzoeksvragen en thema’s; in plaats daarvan vullen ze tijdrovende enquêtes in. Het is niet verwonderlijk dat zij na afronding van een onderzoek weinig eigenaarschap voelen over de resultaten.

Collectieve kennisproductie: een rol voor de universiteit

Kennisland denkt dat kennis relevanter wordt en meer maatschappelijke impact kan hebben als naast academici ook andere partijen uit de samenleving een rol krijgen in de totstandkoming ervan. Daarom vragen we ons af: Hoe en met wie komt kennis over maatschappelijke vernieuwing het beste tot stand? Welke rol is er voor wie weggelegd in de productie, interpretatie en evaluatie van kennis?Hoe en met wie komt kennis over maatschappelijke vernieuwing het beste tot stand? Welke rol is er voor wie weggelegd in de productie, interpretatie en evaluatie van kennis? Hoe zien onderzoeksmethoden over ouderenzorg in een kwetsbare wijk++AmsteldorpWij deden een poging in Amsteldorp. Hoe zou zo’n methode een plek vinden in de wetenschap? Lees hier meer. eruit als wetenschappers samen met zorginstellingen én bewoners kennis ontwikkelen, die direct toepasbaar is in de praktijk? Kortom: hoe kan kennisproductie gemoderniseerd++Moderniseren van wetenschapHoe het wetenschappelijk wezen als instituut in de breedte kan worden vernieuwd is een nationaal debat. Zie Science in Transition, volg het debat over NWO’s selectieprocedures en scan het KNAW-rapport Vertrouwen in de wetenschap. en gedemocratiseerd worden zodat onderzoeksresultaten bijdragen aan menselijk welzijn en het stimuleren van maatschappelijke vernieuwing?

Als denktank voor maatschappelijke vernieuwing zoekt Kennisland al langer naar nieuwe manieren om kennis te genereren en in te zetten: kennis die direct toepasbaar is in de praktijk en die bijdraagt aan maatschappelijke vernieuwing. Zoals in social labs, waar we vanuit de door Kennisland ontwikkelde Feed Forward Stories++Feed Forward StoriesLees hier meer over deze methodologie en ons werk in social labs -methodiek samen met buurtbewoners, professionals en ambtenaren de wijk in gaan om verhalen te verzamelen rondom maatschappelijke vraagstukken, en vanuit die verhalen oplossingsrichtingen uitproberen in de praktijk. Of in onze leerprogramma’s in het onderwijs en de culturele sector, waarbij ervaringsdeskundigen vanuit hun eigen werkpraktijk problemen identificeren en aanpakken door samen te experimenteren. Deze alternatieve manieren van kennisproductie stuiten nog vaak op weerstand: bij de traditionele kennisinstituten als de universiteiten die deze kennis niet valide en generaliseerbaar vinden en bij beleidsmakers die op ‘zachte data’ geen beleid kunnen baseren.

Gelukkig zijn er wetenschappers die samen met burgers, beleidsmakers en professionals experimenteren met nieuwe, slimme manieren++Nieuwe, slimme manierenDit stuk (in het Engels) laat zien dat er al van alles gebeurt rondom academische- en onderzoeksvernieuwing in Nederland en licht inspirerende initiatieven uit. van onderzoek doen en met inclusieve methoden voor collectieve kennisproductie. Zij zijn echter nog niet zo sterk georganiseerd of zichtbaar. Daarom willen wij een lerende gemeenschap creëren waarmee we op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden waarbij we kennis, ervaringen en nieuwe methoden delenWij willen een lerende gemeenschap creëren waarmee we op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden waarbij we kennis, ervaringen en nieuwe methoden delen. en we vervolgens de kennis en kunde van de academie inzetten; niet geïsoleerd van alle andere waardevolle kennis en ervaring die in de samenleving bestaat. En waarbij we, het liefst samen met de academie++Samen met de academieEerder dachten we samen met de UvA na over ‘de universiteit van de toekomst‘: Hoe ziet vernieuwing er op de UvA uit? Hoe vertaalt de roep om vernieuwing zich naar duurzame verandering van het systeem? Wie is daarbij betrokken? Wat zijn de obstakels en hoe kunnen vernieuwingsprocessen gestimuleerd worden?, burgers, hogescholen en maatschappelijke organisaties, nadenken over nieuwe manieren van inclusieve kennisproductie dicht bij de dagelijkse praktijk en gericht op het genereren van oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken.

Heb je ideeën over hoe maatschappelijk onderzoek beter kan en hoe de impact van onderzoek op de samenleving kan worden vergroot, neem dan contact op met ons!