Ruimte voor experiment in het onderwijs

Ons uitgangspunt is dat leraren en schoolleiders zelf het beste weten waar kansen liggen voor verandering en verbetering van het onderwijs. We vinden het belangrijk om vernieuwing van onderaf te stimuleren en het innovatief vermogen van de scholen zelf te vergroten. Daarom ontwikkelen we projecten waarbij we scholen ondersteunen om zelf met onderwijsinnovatie te experimenteren. Want voor innovatie en nieuwe inzichten heb je experimenteerruimte nodig. Met InnovatieImpuls Onderwijs hebben we de afgelopen jaren op ruim 150 scholen in po en vo veel ervaring opgedaan met zulke experimenteerruimtes.

Kennisland werkt sinds 2008 aan vernieuwing met het onderwijs. Zo hebben 150 scholen in het project InnovatieImpuls Onderwijs (IIO) vijf experimenten++De vijf experimentenVier in het vo (Onderwijsteams, Leerlingen voor Leerlingen, E-Klas & PAL-student, Videolessen) en één in het po (SlimFit). Lees meer zelf vormgegeven. Deze experimenten gaan over onderwijs beter organiseren, de rol en taken van de leraar en slimme inzet van ICT en e-didactiek. De talloze lessen en ervaringen uit de experimenten worden gedeeld met zoveel mogelijk scholen voor maximaal effect.

Waarom is experimenteerruimte belangrijk voor onderwijsvernieuwing?

Er is vaak niet alleen weinig tijd, ruimte en geld op scholen om nieuwe dingen uit te proberen, ook is het best lastig om ideeën op papier“IIO is een goede sparringpartner om bij onzekerheid de zaken open te houden en niet dicht te timmeren. Elk gesprek wakkerde ons enthousiasme om door te zetten aan. Ze denken niet vanuit gesloten formats, maar vanuit de mogelijkheden en vraagstukken van de school.” Christa Compas, lid CvB OVO Zaanstad echt in de praktijk te brengen. Op veel scholen is het bovendien helemaal niet vanzelfsprekend om van onderop en binnenuit te werken. Maar al te vaak worden experts van buiten aangetrokken, terwijl er op de school zelf veel waardevolle kennis en ervaring aanwezig is. Die kennis willen we naar boven halen door er ruimte voor te maken en vervolgens met andere scholen te delen.

Experimenteren op alle niveaus

We willen van scholen lerende organisaties maken, waar ontwikkelen, uitproberen, falen en slagen in de cultuur verankerd is. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt niet alleen bij leraren, maar even goed bij teamleiders, directeuren en bestuurders. Daarom pleiten we ook bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en bij organisaties die het onderwijs omringen, voor meer experimenteerruimte op en tussen scholen. Als er op verschillende niveaus++Verschillende niveausDaarom werken we aan onderwijsvernieuwing op verschillende niveaus. Met docenten, schoolleiders én studenten. en met dezelfdeambities“Een innovatie lukt alleen als er op alle niveaus de bereidheid is om te investeren in een ontwikkeling die bijdraagt aan de kwaliteit van je school.” Ingrid Tjio, schoolleider en penvoerder E-klas & PAL-student, Regius College, Schagen aan onderwijsvernieuwing gewerkt wordt, komt de beweging op gang die nodig is in het onderwijs. De school als lerende en experimenterende organisatie kan alleen bestaan als alle organisaties die de infrastructuur van het onderwijs bepalen, dit erkennen en op hun beurt faciliteren.

Overdragen van kennis en ervaring

We denken dat alle docenten, schoolleiders en andere betrokkenen rondom deze experimenteerruimtes zelf de aangewezen personen++CaseLees meer over deze aanpak in de case ‘Onderwijsvernieuwing door Pionierende leraren’. zijn om hun kennis en ervaring over te dragen naar andere scholen én naar het onderwijsveld. We faciliteren dit proces o.a. door de training en inzet van Innovatiebrigadiers++InnovatiebrigadiersInnovatiebrigadiers zijn docenten en schoolleiders uit de onderwijspraktijk die hun kennis over onderwijsvernieuwing graag als collega’s overdragen aan andere scholen.. Daarnaast is er zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de de effecten en werking van de IIO experimenten Hieronder vind je de belangrijkste aanbevelingen en op de website van IIO zijn de factsheets, publieksversies en volledige onderzoeksrapporten te downloaden. Ook verzamelen we daar allerlei praktische tips, filmpjes en handvatten zodat scholen zelf aan de slag kunnen met hun eigen vernieuwingsvraagstuk.

De belangrijkste aanbevelingen uit het kwalitatieve onderzoek:

• Maak innovatie een vast onderdeel van lerarenopleidingen.
• Innovatie vraagt betrokken schoolleiders en ruimte voor leraren.
• Deel kennis onderling.
• Blijf kritisch kijken naar de omgeving en de doelen.