Roddelen, divergeren en convergeren

In ons project Leven Lang Leven vernieuwen we de ouderenzorg van binnenuit met zestien Veranderaars. Dat zijn zorgvernieuwers uit acht verschillende instellingen die van en met elkaar leren en hun vernieuwende ideeën onder professionele begeleiding tot wasdom brengen. De derde Veranderaarsdag stond in het teken van intervisie met de roddelmethode en een hoorcollege over de derde stap in het design thinking-proces ‘ideate’.


header_img
Divergeren en convergeren

Maker: Leven Lang Leven

Rechten:

Download
2 december 2021

Vanwege de aangescherpte coronamaatregelen en grote drukte in de zorginstellingen van de Veranderaars, hebben we het programma van de derde Veranderaarsdag van Leven Lang Leven++Leven Lang LevenKennisland zet met dit project een nieuwe, positieve beweging rondom fijner oud worden in gang. Een beweging die bestaat uit vernieuwers die allemaal op een innovatieve manier naar de ouderenzorg kijken, andere ideeën hebben over hoe die eruit kan zien en die ook willen uitvoeren. Lees meer ingekort en omgebouwd naar een online versie. Nadat de Veranderaars++VeranderaarsKL gelooft dat je kunt leren vernieuwen en dat er in alle geledingen van de samenleving potentiële vernieuwers te vinden zijn die baat hebben bij ondersteuning en verbinding. Tijdens het Veranderaarsprogramma volgen we een methode die gebaseerd is op actiegericht onderzoek en design thinking. Het betrekken van de mensen waarom het gaat is een van de belangrijke succesfactoren. voor de zomer empatisch onderzoek naar hun doelgroep hebben gedaan en na de zomer hun idee hebben (her)gedefinieerd op basis van de onderzoeksresultaten, is het nu tijd voor de volgende stap in het proces: ideate. De stap waarin je op zoek gaat naar oplossingen die in de define-fase zijn gedefinieerd. Maar eerst: roddelen.

Pijnlijke inzichten

De Veranderaars zitten allemaal in hun eigen zorgwereldje, maar als vernieuwer loop je vaak tegen dezelfde soort dingen aan: Hoe krijg ik anderen mee? Hoe blijf ik met de toekomst bezig als het hier en nu zoveel van me vraagt? Het motiveert enorm“Je voelt je soms eenzaam als veranderaar.” om hier met elkaar over te praten en ervaringen en oplossingen uit te wisselen. We kozen voor de roddelmethode. Iemand brengt een prangende vraag in en krijgt een paar minuten om die toe te lichten en context te geven. De anderen kunnen verhelderende vragen stellen. Daarna komt het leukste gedeelte: roddelen!

De vraaginbrenger gaat met de rug naar de groep zitten (of in dit geval: zet zijn camera uit) en de groepsleden bespreken de situatie en mogelijke achtergronden, oorzaken en oplossingen. Het lijkt alsof de inbrenger niet aanwezig is, waardoor de anderen makkelijker kunnen praten over de situatie, ze hoeven zich niet in te houden. De inbrenger hoort alles aan maar mag zich er in geen enkel geval mee bemoeien. Als iedereen is uitgeroddeld, keert de inbrenger terug en deelt wat hem/haar heeft geraakt, is opgevallen en welke nieuwe inzichten dit opleverde. Deze vorm van intervisie zorgt ervoor dat er gemakkelijker ‘pijnlijke inzichten’ op tafel komen, waar de inbrenger vervolgens echt iets mee kan.

Zonder wrijving geen glans

Inderdaad, het schuurde af en toe een beetje. Maar dat is precies wat je wilt!Het schuurt af en toe een beetje. Maar dat is precies wat je wilt! Zo wilde een van de Veranderaars dat haar collega’s wat meer eigenaarschap gaan voelen, zodat zij niet de enige is die met nieuwe ideeën en initiatieven voor de bewoners in de zorginstelling komt. Maar ze merkt dat haar collega’s nog vastzitten in oude patronen. “Hoe kan ik dit veranderen?” vroeg ze. Tijdens de probleemverkenning werd de vraag gesteld: ‘Hoe ziet de uitwisseling tussen collega’s eruit?’ Die bleek vrij minimaal. Een keer per maand kwamen ze samen maar dan werden er voornamelijk mededelingen gedeeld. Vooral zenden dus. Tijdens het roddelen werd dan ook gezegd: 

“Je kan er toch niet zomaar vanuit gaan dat collega’s opeens met ideeën gaan komen als ze dat nooit gewend waren en als daar geen momenten voor worden ingebouwd?” 

De vraaginbrenger wist daardoor meteen wat haar te doen stond: momenten inplannen voor uitwisseling en brainstorms. Ze betrapte zichzelf er bovendien op dat ook zij het moeilijk vindt om uit oude patronen te stappen.

Een andere vraaginbrenger kwam niet verder met haar plan omdat er altijd wel mensen waren die niet helemaal op één lijn met haar zaten. Ze kwam erachter dat ze niet altijd op iedereen kan gaan zitten wachten totdat ze helemaal tevreden zijn. Vernieuwing hoort te schuren. 

“Ik moet niet altijd wachten op mijn collega’s, ik moet het gewoon gaan doen.”

Helemaal losgaan en je oordeel uitstellen

De design thinking-stappen die we tijdens het Veranderaarsprogramma volgen.
Design thinking

De design thinking-stappen die we tijdens het Veranderaarsprogramma volgen.

Maker: KL

Rechten:

Download
De design thinking-stappen die we tijdens het Veranderaarsprogramma volgen.

We sloten de dag af met een kort maar krachtig hoorcollege over ideate, de derde stap in het design thinking-proces: ideeën genereren. Daarbij ga je eerst divergeren, zoveel mogelijk ideeën en oplossingen bedenken, en daarna convergeren, kiezen en onderbouwen wat de meest kansrijke en waardevolle oplossingen zijn.

De spelregels voor divergeren zijn:

  1. Stel je oordeel uit: alle ideeën zijn goed
  2. Focus op hoeveelheid
  3. Lift mee met anderen
  4. Voel je vrij: geen idee is te gek!

En voor convergeren:

  1. Begrijp elkaars ideeën: bespreek ze om tot een gedeeld beeld te komen
  2. Houd je doel in het oog
  3. Focus op het positieve: een idee hoeft nog niet perfect te zijn
  4. Durf je eigen idee los te laten, oftewel kill your darlings!

De Veranderaars kregen nog een boel creatieve tools mee om het divergeren en convergeren makkelijker te maken, zoals de bloemassociatie, dot voting en de evaluatiematrix. In een online consult dat de Veranderaars kunnen inplannen met experts, kunnen ze gericht de tool toepassen die het best past bij hun ontwikkelvraag.

Deze tekst heeft een Creative Commons Naamsvermelding-licentie (CC BY) en is gekopieerd van de Kennisland-website. Ga voor de volledige versie met afbeeldingen, streamers en noten naar https://www.kl.nl/nieuws/roddelen-divergeren-en-convergeren/

This text has a Creative Commons Attribution License (CC BY) and has been copied from the Kennisland website. For a full version with images, streamers and notes go to https://www.kl.nl/nieuws/roddelen-divergeren-en-convergeren/