Vijf belangrijke lessen van een onderwijs- vernieuwer / teacher leader
Wat gebeurt er als je leraren structureel één dag in de week vrijroostert om andere scholen te helpen met het vinden van innovatieve oplossingen voor hardnekkige vraagstukken? Willem Sonneveld, maatschappijleraar en oud-deelnemer van de leergang voor onderwijsvernieuwers – Broedplaats010, deelt zijn ervaringen als onderwijsvernieuwer en teacher leader.
- Betrokken KL'ers
- Willemijn de Jong
- Dennis van den Berg
Deze gloednieuwe constructie (R&D Broedplaats010)++R&D Broedplaats010‘Afgestudeerde Broedplaatsers’ – leraren die het ontwikkeltraject Broedplaats010 succesvol doorlopen hebben – krijgen de kans om zich een jaar lang één dag in de week bezig te houden met innovatieve oplossingen voor onderwijsvraagstukken in de stad., waarbij leraren uren krijgen om zich met vraagstukken buiten hun primaire functie in de school bezig te houden, is een geweldige manier om onderwijsvernieuwing van onderop te stimuleren. De gemeente Rotterdam loopt voorop in de ontwikkeling om leraren de autonomie en het mandaat te geven die zij verdienen.
We hopen dat met de komst van R&D Broedplaats010 het normaler wordt om aan vraagstukken en vernieuwing te werken vanuit het onderwijs zelf, in plaats van dat het van bovenaf opgelegd wordt. Kennisland begeleidt deze groep afgestudeerde Broedplaatsers++Broedplaats010Lees hier meer over de leergang Broedplaats010. en onderzoekt wat zij nodig hebben om de nieuwe rol van teacher leaders te vervullen.
Willem is één van deze teacher leaders en deelt zijn ervaringen, lessen en inzichten in een blogreeks. Uit dit kijkje in de keuken, komen de volgende vijf rode draden naar voren:
Les 1: Scholen vinden het knap lastig om te formuleren wat het probleem of vraagstuk is waar zij hulp bij nodig hebben
Scholen die bij de R&D Broedplaats“Vragen, vragen, vragen. Vragen die we gaan beantwoorden mét de mensen over wie het gaat: leraren, studenten, leerlingen.” aanklopten met een vraagstuk, bleken dikwijls een hele brede, abstracte vraag te hebben. Dit maakt dat de focus van het werk voor de teacher leaders soms meer ligt bij het helpen van opdrachtgevers om tot een afgebakende en concrete probleemdefinitie te komen, dan bij het vinden van oplossingsrichtingen voor het vraagstuk.
“Wat is de vraag achter de vraag? Wie is de eindgebruiker? Hoe ziet het antwoord in de praktijk eruit? Vragen, vragen, vragen. Vragen die we gaan beantwoorden mét de mensen over wie het gaat: leraren, studenten, leerlingen.” Lees verder in deze blogpost van Willem
Les 2: Iedereen gebruikt dezelfde woorden maar heeft daar andere beelden bij
Het kost tijd“Als je dat niet van elkaar weet dan kun je een volledige dag met elkaar in gesprek zijn en beelden met elkaar delen zonder dat je elkaar begrijpt.” om die ideeën, denkbeelden en betekenissen uit te wisselen. In het onderwijs worden heel veel containerbegrippen gebruikt die verschillende invullingen krijgen.
“We gebruiken misschien wel dezelfde woorden, maar bedoelen iets anders. Voor de één is gepersonaliseerd leren een flitsend en nieuw onderwijsconcept. Voor de ander is het een tautologie: de zee is zout en al het leren is per definitie gepersonaliseerd. Als je dat niet van elkaar weet dan kun je een volledige dag met elkaar in gesprek zijn en beelden met elkaar delen zonder dat je elkaar begrijpt.” Lees verder in deze blogpost van Willem
Les 3: Stop met zoeken naar de heilige graal
Het blijkt nog knap lastig“Het is niet voor niets dat eerder bedachte oplossingen niet werkten.”, dat vernieuwen en innoveren:
“Net als veel andere vernieuwers zijn we op zoek naar de heilige graal, het ultieme antwoord, dé oplossing. Maar dat hoeft dus helemaal niet. (…) Het is niet voor niets dat eerder bedachte oplossingen niet werkten. Tegelijkertijd willen we niet vernieuwen om maar te vernieuwen. Als het wiel al eens is uitgevonden dan zou het dom zijn om daar geen gebruik van te maken.” Lees verder in deze blogpost van Willem
Les 4: Het maakt nogal wat uit vanuit welke functie je iets doet
In het onderwijs is het van oudsher gebruikelijk dat beleid van bovenaf wordt bedacht en top-down wordt ingevoerd.In het onderwijs is het van oudsher gebruikelijk dat beleid van bovenaf wordt bedacht en top-down wordt ingevoerd. Doordat de mensen op de werkvloer hier niet bij betrokken worden, mislukken veel van deze oplossingen, omdat zij zich hier geen eigenaar van voelen én ze vaak niet aansluiten bij de (weerbarstige) onderwijspraktijk.
“Wij zijn zelf docenten en dat maakt dat we dingen hebben ervaren en waargenomen in al die jaren dat we voor de klas stonden. Dat nemen we onvermijdelijk mee en dat zorgt ervoor dat het kan schuren met een opdrachtgever. We stellen vragen over duidelijkheid en het effect in de klas. Over de stijl van leidinggeven aan een verandering. Wat werkt wel bij docenten en wat moet je absoluut niet doen? We stellen ook vragen aan onze collega’s: waar ga je van aan? Waar moet je aan? Wat moed (geen taalfoutje!) je anders doen?”
Les 5: Elke ‘start-up’ loopt in het begin tegen hobbels en obstakels aan
Het gaat er niet om dat alles vanaf dag één vlekkeloos verlooptHet gaat er niet om dat alles vanaf dag één vlekkeloos verloopt., maar dat we starten met iets nieuws, en vervolgens leren van de feedback die dit oplevert. Misschien blijkt een bepaalde werkwijze niet te werken. Misschien moeten we dingen beter communiceren. Misschien moeten we nog werken aan onze bekendheid. Dit zijn lessen die we gebruiken om onszelf steeds beter, effectiever en daadkrachtiger te organiseren, zodat we het Rotterdamse onderwijs nog beter kunnen helpen met haar vraagstukken.
“In de afgelopen weken is één interventie van de Broedplaats mislukt. Fantastisch mislukt omdat we er veel van geleerd hebben. (….) We merken dat onvoldoende duidelijk is wat je van de Broedplaats kunt verwachten en wat wij als Broedplaatsers te bieden hebben.”
- Betrokken KL'ers
- Willemijn de Jong wj@kl.nl
- Dennis van den Berg db@kl.nl
