Nieuwe school oprichten makkelijker dankzij Onze Nieuwe School
Wat begon als een zoektocht naar nieuwe scholen in Amsterdam, leidt tot een landelijke wetswijziging voor nieuwe scholen. Vijf jaar geleden schreef Kennisland in opdracht van de Gemeente Amsterdam een ideeënwedstrijd uit voor nieuwe scholen, onder de noemer ‘Onze Nieuwe School’. Er kwamen niet alleen 124 serieuze schoolplannen uit, maar het leidde ook tot nieuwe inzichten over het oprichtingsproces van een nieuwe school. Er bleken namelijk nogal wat haken en ogen aan de wet voor Vrijheid van onderwijs. Een belangrijke hobbel is nu uit de wet gehaald, waardoor het voor nieuwe schoolmakers makkelijker is geworden het speelveld te betreden.
- Betrokken KL'ers
- Kimon Moerbeek
- Willemijn de Jong
Onze Nieuwe School was niet alleen een challenge waarin nieuwe scholen werden gecrowdsourcet, maar ook een experiment waarin we het proces van idee tot oprichting van een nieuwe school met alle belanghebbenden nauwgezet hebben gevolgd. Door hierbij alle actoren te betrekken in een zogenoemde lerende ring++Lerende ringDoor middel van een lerende ring heeft Kennisland een proces van ‘learning by doing’ of ‘learning on the job’ ontwikkeld waarin alle betrokken partijen actief worden uitgenodigd om te kijken hoe ze kunnen bijdragen aan het proces en het resultaat. Mensen uit de beleids- en praktijkwereld kunnen zo samen leren. Zie ook onze Social Labs. , kwamen deze lessen direct bij het ministerie van OCW en de Inspectie van het Onderwijs terecht. Nu blijkt dat deze lessen hebben geleid++Onze Nieuwe SchoolOnze Nieuwe School was het eerste en enige experiment waarin de wet in de praktijk werd getest, terwijl ‘het systeem’ meekeek. De hamvraag: ‘Als je aan alle inhoudelijke en kwalitatieve voorwaarden voldoet, waarom lukt het dan toch niet om die school op te richten?’ tot het aannemen van een nieuwe wet die het stichten van een nieuwe school een stuk makkelijker maakt.
Vrijheid van onderwijs werkte conservatief
Volgens de wet mag in principe iedereen in Nederland een nieuwe school oprichten. Het idee achter deze wet is dat alle ouders en kinderen in Nederland een school kunnen uitzoeken die aansluit bij hun levensovertuiging. Een van de belangrijkste lessen uit Onze Nieuwe School, was dat het in de praktijk veel te ingewikkeld is om een nieuwe school te starten. De regels bleken vooral erg gunstig voor de bestaande scholen en schoolbesturen, om hun aanbod in stand te houden, maar beperkend voor nieuwe aanbieders in het onderwijsveld.
Zo was het onmogelijk om binnen een straal van tien kilometer van een bestaande school een nieuwe te stichten met dezelfde levensbeschouwelijke visie of onderwijsfilosofie (denominatie). Scholen konden wel ‘dochterondernemingen’ stichten, mits andere scholen in de regio daar toestemming voor gaven. In dit systeem was potentiële concurrentie al bij voorbaat kansloos.In het oude systeem was potentiële concurrentie al bij voorbaat kansloos.Voor schoolmakers (zo noemen we initiatiefnemers van een nieuwe school) betekende dit dat zij zich moesten aansluiten bij de schoolbesturen die al een plek op de markt verworven hadden en akkoord moesten krijgen van de andere besturen. Dat leidde er vaak toe dat initiatiefnemers inhoudelijke concessies aan hun onderwijsconcept moesten doen. Deze hoge drempel voor nieuwe scholen is door Kennisland en de VSA++VSAStichting Vrije Schoolkeuze Amsterdam zet zich sinds 2008 in voor verbetering en uitbreiding van het aanbod van voortgezet onderwijs van voldoende kwaliteit in Amsterdam. Lees meer geagendeerd bij het ministerie van OCW, die dit als aanleiding heeft genomen om de wet te herzien.
Meer ruimte voor nieuwe scholen
Een van de uitgangspunten van de nieuwe wet ‘Meer Ruimte voor Nieuwe Scholen’ is dat bestaande scholen niet langer de macht hebben om een nieuwe school tegen te houden.Een van de uitgangspunten van de nieuwe wet is dat bestaande scholen niet langer de macht hebben om een nieuwe school tegen te houden. Weliswaar moet de initiatiefnemer laten zien dat de gemeente, het samenwerkingsverband++SamenwerkingsverbandAlle scholen zijn verplicht aangesloten bij een samenwerkingsverband, met als doel om passend onderwijs voor alle leerlingen te organiseren. Lees meer en de schoolbesturen in de regio zijn uitgenodigd voor een gesprek, maar daar blijft het bij. Daarnaast is het voor een nieuwe school niet langer nodig om tot een ‘erkende richting’++Erkende richtingHieronder vallen bijvoorbeeld religieuze stromingen (Katholiek, Islamitisch, Protestants etc) en onderwijsstromingen (Montessori, Jenaplan, Vrije School etc). te behoren. Met andere woorden, om een nieuwe school te stichten, hoef je alleen te onderbouwen dat er voldoende belangstelling is voor jouw initiatief. Hiervoor moet je voldoende handtekeningen verzamelen van ouders met kinderen in de relevante leeftijdsgroep. En je plan moet aan een paar heel basale kwaliteitseisen voldoen. Voldoe je aan de eisen, dan mag je aan de slag.
Sinds 1 juni 2021 kunnen nieuwe schoolmakers hun nieuwe school aanmelden. Als zij de aanmeldprocedure succesvol doorlopen, kunnen zij de deuren van de school in 2023 openen.
Schoolmakers, richt je school op!
Kennisland roept alle schoolmakers in Nederland op om gebruik te maken van deze wetswijziging en die gedroomde nieuwe school op te richten.Kennisland roept alle schoolmakers in Nederland op om gebruik te maken van deze wetswijziging en die gedroomde nieuwe school op te richten. Zo blijft ons onderwijs in beweging en worden bestaande scholen uitgedaagd om hun onderwijs op peil te houden, en te moderniseren. Bovendien ontstaat zo de mogelijkheid dat de vrijheid van onderwijs daadwerkelijk in de praktijk gebracht wordt: een scholenaanbod dat de levensovertuigingen van de huidige maatschappij representeert.
Wil je meer weten over de wet Meer Ruimte voor Nieuwe Scholen? Kijk dan hier.
- Betrokken KL'ers
- Kimon Moerbeek km@kl.nl
- Willemijn de Jong wj@kl.nl
