Terugblik Out of Office #22: drie ingrediënten voor een model voor een leven lang leren

Het behalen van een middelbareschooldiploma en het vervolgens afronden van een vervolgopleiding biedt al lang geen garantie meer voor een duurzame arbeidsinzet. Door maatschappelijke trends, zoals almaar snellere technologische ontwikkelingen en een meer dynamische arbeidsmarkt, is bij- en omscholing steeds vaker nodig om talent en werk op elkaar aan te sluiten. Hoe kunnen werken en leren gedurende het werkzame leven meer met elkaar worden vervlochten in de context van snelle maatschappelijke veranderingen? Tijdens de 22ste editie van Out of Office gingen we op zoek naar de ingrediënten die niet mogen ontbreken in een model voor een leven lang leren.

Willem Sonneveld, docent Maatschappijleer en voormalig deelnemer van lerarenontwikkeltraject Broedplaats010++Broedplaats010Broedplaats010 is een leergang voor vernieuwende Rotterdamse leraren, waarin zij werken aan persoonlijke ontwikkeling, onderwijsvernieuwing en netwerkvorming., opende de avond met een column waarin hij onder andere op basis van zijn ervaringen met het ontwikkelprogramma zijn kijk gaf op het thema leven lang leren. Innovatie- en designstrateeg Franklin de Bekker deelde een nieuw concept voor een leven lang leren dat hij in samenwerking met Anne Mieke Eggenkamp (voormalig collegevoorzitter van de Design Academy, partner van Caracta) ontwikkelde bij Vandejong Creative Agency. Radboud Dam, programmamanager Leven Lang Leren bij de Hogeschool van Amsterdam, dook tot slot in de rol van kennisinstellingen als het gaat om het bouwen van een leerinfrastructuur voor het werkzame leven. Aan de hand van de bijdragen van de drie sprekers vind je in deze terugblik drie onderdelen die niet lijken te mogen ontbreken in een model voor een leven lang leren.

1. Ruimte voor serendipiteit

Toen Willem Sonneveld op zijn zesentwintigste afstudeerde, was hij helemaal klaar met leren.Toen Willem Sonneveld op zijn zesentwintigste afstudeerde, was hij helemaal klaar met leren. Zijn interesse in leren werd pas acht jaar later weer aangewakkerd op het moment dat hij als leraar deelnam aan Broedplaats010. Zo begint hij zijn column. Hij deed twee jaar over zijn scriptie en vond het daarna wel mooi geweest. Zijn interesse in leren werd pas acht jaar later weer aangewakkerd op het moment dat hij als leraar deelnam aan Broedplaats010. Het programma bracht hem in contact met ambitieuze leraren en samen met hen deed hij allerlei nieuwe ideeën op om het Rotterdamse onderwijs te verbeteren.

Terugkijkend op zijn houding ten opzichte van leren en hoe die – mede dankzij Broedplaats010 – in de loop van de tijd veranderde, deelt Willem Sonneveld een aantal inzichten die hij van belang acht wat betreft een leven lang leren. Wat er voor hem echt uitspringt is ruimte voor serendipiteit rond leren. Serendipiteit behelst zoveel als het vinden van iets onverwachts terwijl je op zoek bent naar iets totaal anders. Broedplaats010 bood daar volgens Willem Sonneveld veel ruimte voor en bracht zodoende allerlei creatieve onderwijsinnovaties voort, zoals ConnecTeach010++ConnecTeach010ConnecTeach010 is een digitaal kennisdelingsplatform voor Rotterdamse leraren. Lees hier meer over dit initiatief.. Willem Sonneveld was een van de krachten achter het initiatief. Het zou volgens hem zonde zijn als een model voor een leven lang leren geen ruimte zou bieden aan zulke onverwachte uitkomsten.

2. Van elkaar leren

In het concept voor een leven lang leren dat Franklin de Bekker introduceert, genaamd Learning a Living, staat van elkaar leren centraal. Het belang daarvan laat zich volgens hem het best illustreren aan de hand van het persoonlijke verhaal van zijn vader. Na ruim 32 jaar dienst bij KPN werd zijn vader vanwege een reorganisatie plotseling ontslagen. Sinds dat moment zat hij drie jaar zonder werk. Een enorm lastige periode, maar tegelijkertijd ontdekte zijn vader een nieuwe passie: koken.Na ruim 32 jaar dienst bij KPN werd zijn vader vanwege een reorganisatie plotseling ontslagen. Sinds dat moment zat hij drie jaar zonder werk. Een enorm lastige periode, maar tegelijkertijd ontdekte zijn vader een nieuwe passie: koken. Via een vriend kwam hij in contact met een kok, Ben. Hij hielp hem met computerproblemen, en andersom enthousiasmeerde Ben hem voor eten en koken.

Het verhaal van Franklins vader laat zien dat school, werk en pensioen elkaar niet vanzelfsprekend naadloos opvolgen. De gemiddelde levensloop ziet er, onder andere door persoonlijke tegenslagen, veranderende maatschappelijke ontwikkelingen of soms gewoon puur toeval, veel rommeliger uit. Franklin visualiseert die rommelige levenslopen in het concept Learning a Living als horizontale lijnen met allerlei onverwachte kronkels en wendingen. De kunst van een concept voor een leven lang leren is volgens hem om die lijnen over elkaar te leggen, zoals de lijn van zijn vader en die van kok Ben. Daar waar de lijnen elkaar treffen kan men van elkaar leren en elkaar inspireren. Daartoe voorziet Franklins concept Learning a Living onder andere in een digitaal platform en een netwerk van leerplekken in de stad.

3. Nieuwe verbindingen tussen kennisinstellingen, bedrijven en overheden

Radboud Dam voorziet een ontwikkeling richting een situatie waarin leren veel meer ‘on demand’ gaat plaatsvinden. Net zoals we een Netflix-serie willen kijken wanneer we zelf willen, willen we ook leren wanneer we zelf willen. De traditionele situatie waarbij mensen een opleiding hebben gevolgd en het grootste deel van hun leven in hetzelfde vakgebied blijven werken (lineair scholen), maakt plaats voor een snellere afwisseling tussen leren en werken: je volgt een opleiding, studie of gaat naar school, doet al werkend nieuwe ervaring op, wordt nieuwsgierig naar andere sectoren of wil je breder ontwikkelen, en dus wissel je je baan in om te leren. Daarbij horen nieuwe verbindingen++City Deal Kennis Maken: de stad als leeromgevingOm de verbinding tussen kennisinstellingen en de stad te versterken in Nederland is eerder dit jaar het programma City Deal Kennis Maken in het leven geroepen. Achttien Nederlandse steden zetten zich in voor een stevigere samenwerking tussen kennisinstellingen en (partners in) de stad op grootstedelijke thema’s. Kennisland ondersteunt de City Deal Kennis Maken bij het stimuleren van kennisuitwisseling tussen de betrokken partijen en bij het bouwen van een lerend kennisnetwerk. Lees hier meer over het project. tussen kennisinstellingen, faculteiten, bedrijven en overheden, en een nauwere relatie tussen praktijk, onderzoek en onderwijs. Het leren zal veel minder de taak van kennisinstellingen alleen zijn, als van allerlei verschillende partijen samen. Volgens Radboud is een leven lang leren een middel om in te spelen op dromen, kansen en belemmeringen omtrent leren, en uiteraard om talent en werk beter op elkaar aan te laten sluiten.Een leven lang leren is een middel om in te spelen op dromen, kansen en belemmeringen omtrent leren, en uiteraard om talent en werk beter op elkaar aan te laten sluiten. Aan de hand van een tekening (zie bovenaan pagina) presenteert Radboud Dam zijn zoektocht naar die nieuwe situatie en nieuwe relaties.

Doe mee!

Na een stevige discussie met het publiek, waarbij onder andere aan de orde komt dat een leven lang leren niet alleen een project van en voor hoogopgeleiden moet zijn, kijken we uit naar een verdere uitwerking van een ontwerp voor een model voor een leven lang leren. Wil je meedenken of meebouwen? Neem contact op met Kimon Moerbeek.

Wil je een seintje als er weer een Out of Office aankomt? Laat dan hier je gegevens achter.

Bekijk hier alle foto’s van Out of Office #22:

Out of Office #22 'Naar een nieuw model voor een leven lang leren'

••Bekijk stream op Flickr